تعداد ضربان قلب نرمال در سنین مختلف: عوامل مؤثر و محاسبه آن

برای شما هم سوال است که ضربان قلب نرمال چند است ؟ یکی از مهم‌ترین اعضای بدن، یا شاید بتوان گفت مهم‌ترین عضو بدن قلب است. قلب وظیفه پمپاژکردن خون را برعهده دارد و مواد غذایی حیاتی بدن از طریق خون به تک‌ تک اندام‌های ما می‌رسد. اگر قلب نتواند به ‌هر دلیل کار خود را به‌درستی انجام بدهد سلامتی کل ارگان‌های بدن به‌ خطر می‌افتد. یکی از راه‌هایی که برای تشخیص سلامت قلب استفاده می‌شود اندازه گیری ضربان قلب است که در افراد مختلف متفاوت است. قبل از این‌که بخواهیم درباره اندازه گیری تعداد ضربان قلب نرمال در بزرگسالان و کودکان توضیحاتی بدهیم ابتدا باید بدانیم ضربان قلب چیست؛ سپس به بررسی ضربان قلب در افراد مختلف و رابطه آن با مشکلات جسمی دیگر بپردازیم. لطفا با فارسی‌رو همراه باشید.

ضربان قلب چیست؟

ضربان قلب یک عمل پمپاژ دو قسمتی است که حدود یک ثانیه طول می‌کشد. تعداد ضربان طبیعی قلب یا نبض نرمال شما تعداد دفعاتی است که قلب شما در دقیقه می‌زند. ضربان قلب طبیعی از فردی به فرد دیگر متفاوت است و می‌تواند معیار مهمی برای سلامت قلب باشد. با افزایش سن، تغییرات در سرعت و نظم نبض شما ممکن است تغییر کند و نشان دهنده یک بیماری قلبی یا شرایط دیگری باشد که باید به آن توجه شود. برای اندازه‌ گیری ضربان قلب در خانه انگشت خود را روی نبض خود قرار دهید و تعداد ضربان را در 60 ثانیه بشمارید. بهترین مکان ها برای یافتن نبض عبارتند از: مچ دست، داخل آرنج، سمت گردن، بالای پا.

بیشتر بخوانید: سن بیولوژیک چیست: محاسبه سن بیولوژیکی (سن واقعی بدن)

تعداد ضربان قلب نرمال و طبیعی چند است؟

ضربان نرمال قلب شما در حال استراحت به دلیل این‌که شما ورزش نمی‌کنید کمترین مقدار خون مورد نیاز را پمپاژ می‌کند. اگر بیمار نیستید، در حالت نشسته یا درازکشیده و آرام، ضربان قلب نرمال شما معمولا بین 60 (ضربان در دقیقه) تا 100 (ضربان در دقیقه) است. ضربان قلب کمتر از تعداد استاندارد ضربان قلب یعنی 60 لزوماً نشان دهنده یک مشکل پزشکی نیست؛ ممکن است این مشکل نتیجه مصرف داروهایی مثل مسدودکننده‌های بتا باشد. کاهش ضربان قلب در افرادی که فعالیت بدنی زیادی دارند یا ورزشکار حرفه‌ای هستند هم رایج است.

افراد فعال اغلب ضربان قلبشان در حالت استراحت نسبتا پایین‌تر است (تا 40)؛ زیرا عضله قلب آنها در وضعیت بهتری قرار دارد و نیازی به کار سخت برای حفظ ضربان ثابت ندارند. مقدار کم یا متوسط فعالیت بدنی معمولاً نبض نرمال استراحت را زیاد تغییر نمی‌دهد.

جدول ضربان قلب نرمال برای سنین مختلف (جدول ضربان قلب نرمال )

ضربان قلب در سنین مختلف چقدر است؟ در زیر جدول ضربان قلب نرمال برای سنین مختلف کودکان و بزرگسالان ذکر شده است.

سن (سال)	تعداد ضربان قلب دردقیقه
زیر یک	۱۰۰ – ۱۶۰
۱ – ۲	۹۰ – ۱۵۰
۲ – ۵	۸۰ – ۱۴۰
۶ – ۱۲	۷۰ – ۱۲۰
بالای ۱۲	۶۰ – ۱۰۰
ورزشکاران حرفه‌ای	۴۰ – ۶۰

ضربان قلب خطرناک چند است؟

در تعیین محدوده ضربان قلب طبیعی هرشخص، شرایط جسمی، سن، درجه ورزشکار بودن فرد و این‌که فرد در حالت خواب، استراحت یا فعالیت زیاد و هیجان است نقش دارد. محدوده ضربان نرمال قلب در افراد بزرگسال در حالت استراحت با شرایط عادی بین 60 تا 100 است. در صورت داشتن فعالیت، ضربان طبیعی قلب هر فردی می‌تواند به بیشترین مقدار خودش برسد. اگر ضربان شما از محدوده نرمال در حالت استراحت خارج شود باید در شرایط دیگر نیز رصد شود. جدول زیر رابطه سلامتی قلب با سنین مختلف را نشان می‌دهد.

به‌عنوان مثال فردی که در محدوده سنی 36 تا 45 سال قرار دارد اگر ضربان بالای 83 در دقیقه در حالت استراحت داشته باشد، دارای ضربان قلب نرمال نیست و باید به سلامتی خود شک کند.

بیشتر بخوانید: 10 درمان گیاهی زخم دهان و زبان (داروی گیاهی برای آفت دهان)

چه موقع با پزشک تماس بگیرید

اگر ضربان قلب برای مدت کوتاهی از محدوده توصیه شده خارج شود یا اگر فردی تغییری در ضربان قلب داشته باشد که با آرامش یا تنفس عمیق بهبود می‌یابد، اورژانسی نیست.

فرد باید در موارد زیر با پزشک تماس بگیرد:

• اگر ضربان قلب آنها در حالت استراحت ناگهان تغییر کند.
• تغییر در ضربان نرمال قلب رخ دهد و باعث اضطراب شود.
• پس از مصرف داروی جدید، تغییر ضربان قلب را تجربه کنید.
• اغلب اوقات ضربان قلب نامنظم باشد.

افراد زیر باید به اورژانس مراجعه کنند:

• تنگی نفس و تغییر ضربان قلب دارند.
• احساس سرگیجه، ضعف، سبکی سر یا گیجی دارند.
• درد قفسه سینه و ضربان قلب بالا یا پایین دارند.
• عفونت و ضربان قلب پایین دارند.
• خونریزی دارند و ضربان قلبشان پایین است.

ممکن است فردی که اخیراً زایمان کرده است تغییری در ضربان قلب نرمال خود داشته باشد.

بیشتر بخوانید: بهترین دمنوش گلودرد | دمنوش برای گلودرد شدید، سرفه و گرفتگی صدا

ضربان قلب در حالت های مختلف از خواب تا ورزش

هر فردی باید به‌طور منظم تحت بررسی قرار گیرد تا ضربان قلب طبیعی خود را در حالت استراحت و در حین ورزش تعیین کند. این  کار کمک می‌کند تا بفهمد آیا تغییراتی در ضربان قلب آن‌ها وجود دارد یا نه.

هنگام خواب

در بیشتر مواقع، ضربان قلب نرمال بزرگسالان هنگام خواب به پایین‌ترین حد محدوده ضربان طبیعی استراحت قلب یعنی 60 تا 100 ضربه در دقیقه می‌رسد. در خواب عمیق، ضربان قلب ممکن است به زیر 60 ضربه در دقیقه برسد؛ به‌خصوص در افرادی که در هنگام بیداری ضربان قلب بسیار پایینی دارند. پس از بیدار شدن از خواب، ضربان قلب فرد شروع به افزایش به سمت ضربان قلب معمول در حالت استراحت می‌کند.

در حال استراحت

بر اساس انجمن قلب آمریکا (AHA) ضربان قلب طبیعی در حالت استراحت برای اکثر بزرگسالان (60 تا 100) ضربه در دقیقه (bpm) است. برخی از افراد هستند که ضربان قلب خارج از این محدوده دارند و هنوز کاملا سالم هستند؛ به‌عنوان مثال یک ورزشکار حرفه‌ای ممکن است ضربان قلب بسیار پایین در حالت استراحت (40 ضربه در دقیقه) داشته باشد.

در حین ورزش کردن

هنگامی‌که فرد بسیار فعال است یا ورزش می‌کند ضربان قلب نرمال در بزرگسالان و کودکان به‌شدت افزایش می‌یابد. بالاترین ضربانی که قلب یک فرد به‌راحتی به آن می‌رسد، حداکثر ضربان نرمال قلب اوست که با افزایش سن کاهش می‌یابد. ضربان قلب ایده‌آل یا ضربان قلب هدف برای ورزش نیز با افزایش سن کاهش می‌یابد.

بیشتر بخوانید: بهترین منابع ویتامین A (آ): 33 مواد غذایی غنی از ویتامین آ

عوامل موثر بر ضربان قلب

در ادامه به چند عمال اثرگذار بر تعداد ضربان قلب نرمال می پردازیم.

• اضطراب: افرادی که اضطراب شدید را تجربه می‌کنند ممکن است ضربان قلبشان بالاتر از 100 ضربه در دقیقه باشد؛ به‌خصوص در هنگام حمله پانیک. استرس و هیجان باعث فعال‌شدن سیستم عصبی سمپاتیک می‌شود که از نظر بیولوژیکی برای کمک به شکار غذا یا فرار از حیوانات طراحی شده‌است. اما در عصر مدرن زمانی‌که ما در محل کار بگو مگو داریم یا بازی تاج و تخت را تماشا می‌کنیم بیشتر فعال می‌شود.

• درد: درد می‌تواند به‌مقدار زیاد ضربان قلب را افزایش دهد.

• بارداری: در صورت بارداری ضربان قلب نرمال فرد افزایش می یابد؛ حتی فعالیت‌های عادی به تلاش قلبی عروقی بیشتری نیاز دارند. فرد باردار ممکن است متوجه شود که فعالیت‌های نسبتاً آسان مانند بالارفتن از پله‌ها یا پیاده‌روی کوتاه باعث افزایش بیش از حد ضربان قلب او می‌گردد؛ همچنین بارداری ممکن است باعث افزایش تپش قلب یا ضربان نامنظم قلب شود.

• تب: گاهی اوقات تب می تواند باعث افزایش ضربان قلب شود؛ همچنین ممکن است فرد در گرمای شدید تعداد ضربانی بالاتر از ضربان قلب طبیعی داشته باشد.

• کافئین : کافئین هم ضربان قلب و هم فشار خون را افزایش می‌دهد. اگر فردی اخیراً کافئین مصرف کرده است و متوجه ضربان قلب بالاتری شده است، ممکن است به همین دلیل باشد.

• داروها: برخی داروها، مانند سروتونین یا داروهای اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی نیز ممکن است ضربان قلب را تغییر دهند. اگر پس از مصرف داروی جدید ضربان نرمال قلب ناگهان تغییر کرد با پزشک تماس بگیرید.

• ورزش: هنگامی که ورزش می‌کنید، ضربان قلب شما باید افزایش یابد تا خون بیشتری به بدن شما پمپاژ کند. یک فرد عادی حدود 5 تا 6 لیتر در دقیقه پمپاژ می‌کند و یک فرد متوسط ​​می‌تواند تا 20 لیتر در دقیقه در حین ورزش مصرف کند و در ورزشکاران این میزان تا 35 لیترافزایش می‌یابد.

بیشتر بخوانید: بهترین روش کاهش و پایین آوردن تب در خانه: 10 تب بر خانگی قوی

• عفونت: عفونت‌های جدی به‌ویژه زمانی‌که در جریان خون پخش می‌شوند (سپسیس) فشار بیشتری بر قلب وارد می‌کنند؛ زیرا جریان خون بیشتری برای حمل سلول‌های ایمنی از مغز استخوان و غدد لنفاوی برای هدف قرار دادن عفونت مورد نیاز است. ضربان قلب سریعتر به پزشکان هشدار می‌دهد که عفونت شدید است.

• بیماری تیروئید: تیروئید شما غده‌ای در گردن شما است که برای حفظ متابولیسم شما کار می‌کند. کارکردن بیش از حد غده تیروئید می‌تواند ضربان قلب را افزایش دهد و باعث کاهش وزن، تحریک پذیری، عدم تحمل گرما و اسهال شود.

• آریتمی‌های قلبی: فعالیت الکتریکی طبیعی قلب نیز ممکن است قطع شود و منجر به تاکی آریتمی شود که در آن قلب تند و غیرطبیعی می‌زند. فیبریلاسیون دهلیزی شایع‌ترین آریتمی است که در آن نبض نامنظم می‌شود و می‌تواند علائمی مانند تپش قلب، تنگی نفس و سبکی سر را ایجاد کند. یکی از عوارض جدی آن سکته مغزی است.

به‌‌خاطر داشته باشید که وحشت از داشتن ضربان قلب بالا ممکن است باعث افزایش آن شود. چند نفس عمیق و انجام تمرینات آرامش‌بخش ممکن است به فرد کمک کند تا ارزیابی کند که آیا ضربان قلب او واقعاً خطرناک است یا خیر.

اگر دلیل واضحی برای تغییر ضربان قلب نرمال وجود دارد، مانند درد یا تب، ابتدا آن را بررسی کنید تا ببینید آیا ضربان قلب به حالت عادی باز می گردد یا خیر.

رابطه ضربان قلب با ورزش

هنگامی که ورزش می‌کنید، ضربان قلب طبیعی شما باید افزایش یابد تا خون بیشتری به بدن شما پمپاژ کند. یک فرد عادی حدود 5 تا 6 لیتر در دقیقه پمپاژ می‌کند و یک فرد متوسط ​​می‌تواند تا 20 لیتر در دقیقه در حین ورزش مصرف کند؛ حتی ورزشکاران می‌توانند تا 35 لیتر خون را مصرف کنند.

همچنین بخوانید: آموزش تصویری گرم کردن بدن یا نرمش قبل از ورزش

رابطه ضربان قلب با افزایش سن

افزایش سن می‌تواند باعث تغییراتی در قلب و عروق خونی شود؛ به‌عنوان مثال با افزایش سن قلب شما نمی‌تواند در طول فعالیت بدنی یا هنگام استرس مانند زمانی که جوان‌تر بودید، تند بزند؛ ولی تعداد ضربان قلب در دقیقه در حالت استراحت با افزایش سن طبیعی تغییر قابل توجهی نمی‌کند. تغییراتی که با افزایش سن رخ می‌دهد ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی را در افراد افزایش دهد. یکی از دلایل اصلی بیماری قلبی تجمع رسوبات چربی در دیواره شریان‌ها طی سالیان متمادی است.

همچنین بخوانید: بهترین دمنوش برای چربی خون بالا | دمنوش های گیاهی برای کاهش چربی خون

رابطه ضربان قلب با فشار خون

ضربان قلب و فشار خون لزوماً با سرعت یکسان افزایش نمی‌یابد. افزایش ضربان نرمال قلب باعث نمی‌شود فشار خون شما با همان سرعت افزایش یابد. حتی اگر قلب شما در دقیقه بیشتر از نرمال می‌تپد، رگ‌های خونی سالم گشاد می‌شوند تا جریان خون بیشتری وجود داشته باشد در نتیجه هیچ تغییری در میزان فشار خون رخ نمی‌دهد.

رابطه ضربان قلب با اکسیژن خون

هنگامی‌که اکسیژن خون به میزان پایین‌تر از حد نرمال می‌رسد ضربان قلب افزایش‌یافته یا تپش قلب خواهیم داشت؛ زیرا بدن می‌خواهد اکسیژن بیشتری به اندام‌ها برساند در نتیجه قلب با سرعت و قدرت بیشتری خون را پمپاژ می‌کند.

رابطه ضربان قلب با کرونا

از همان اوایل دوران شیوع کرونا محققین به این باور رسیدند که کرونا تنها ریه‌ها را درگیر نمی‌کند؛ بلکه قلب و عروق را نیز درگیر می‌کند. جفری برگر، مدیر بخش پیشگیری بیماری‌های قلبی – عروقی دانشگاه نیویورک می‌گوید “ما از همان ابتدا متوجه شدیم که لخته‌شدن خون نقش مهمی را در بروز ناراحتی‌های قلبی پس از ابتلا به کرونا بازی می‌کند”. از طرفی، به‌دلیل کاهش اکسیژن خون با بیماری کرونا دیگر ضربان قلب نرمال نخواهد بود و افزایش خواهد یافت.

ضربان قلب نامنظم چیست؟

آریتمی قلبی به‌معنی ضربان قلب نامنظم است. ضربان نامنظم قلب زمانی رخ می‌دهد که سیگنال‌های الکتریکی هماهنگ‌کننده ضربان قلب به‌درستی کار نکنند. سیگنال‌دهی معیوب باعث می‌شود که ضربان قلب خیلی سریع (تاکی کاردی)، خیلی کند (برادی کاردی) یا نامنظم باشد. آریتمی‌های قلبی به‌صورت تپش قلب یا ضربان تند رخ می‌دهد و ممکن است بی‌ضرر باشد. برخی از آریتمی‌های قلبی ممکن است علائم و نشانه‌های آزاردهنده داشته باشند یا حتی تهدیدکننده زندگی باشند؛ اما گاهی اوقات طبیعی است که یک فرد ضربان قلب سریع یا کند داشته باشد.

به عنوان مثال، ضربان قلب طبیعی ممکن است با ورزش افزایش یابد یا در طول خواب کند شود. آریتمی قلبی ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و پزشک هنگام معاینه شما به‌دلیل موارد دیگر متوجه ضربان نامنظم قلب شود. به‌طور کلی علائم و نشانه‌های آریتمی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بال زدن در سینه
• ضربان تند قلب (تاکی کاردی)
• ضربان قلب آهسته (برادی کاردی)
• درد قفسه سینه
• تنگی نفس
• اضطراب
• خستگی
• سبکی سر یا سرگیجه
• تعریق
• غش (سنکوپ) یا نزدیک به غش

بیشتر بخوانید: بهترین زمان آب خوردن و بدترین موقع نوشیدن آب کی است؟

تنظیم ضربان قلب بالا و پایین

برای تنظیم ضربان قلب باید عامل اصلی اختلال در ضربان قلب نرمال به‌درستی شناسایی شود. اگر ضربان قلب بالا و پایین و غیرطبیعی است باید به تداوم آن فکر کنید. ضربان قلب بالا درافراد عادی درصورت مقطعی بودن با کمی مدیتیشن و سایر تکنیک‌های آرام‌سازی مثل تنفس دیافراگمی و پیاده‌روی آرام یا گوش‌دادن به موسیقی و … به حالت نرمال باز خواهد گشت

اگر باردار هستید یا در دوران نقاهت بیماری به ‌سر می‌برید روش‌های یادشده را حتما امتحان کنید. پرخوری در دوران بارداری و در افراد عادی یکی از دلایل افزایش ضربان قلب است پس در رژیم غذایی خود دقت کنید و به‌میزان متعادل غذا بخورید. درصورتی‌ که دارای بیماری خاصی هستید و ضربان قلبتان افزایش یا کاهش محسوسی دارد حتما با پزشک خود مشورت کنید. درصورت ابتلا به بیماری کرونا یکی از علائم و عوارض آن افزایش ضربان قلب است که با رصد منظم میزان اکسیژن خون و اطمینان از نرمال بودن آن نگرانی نخواهید داشت.

بهترین راه برای تنظیم ضربان خون در بیماری کرونا استراحت است. درصورت داشتن بیماری قلبی باید تحت نظر پزشک در منزل یا بیمارستان به درمان خود ادامه دهید. در صورتی‌ که افزایش وزن دارید سبک زندگی سالم در غذاخوردن را در پیش بگیرید.

محاسبه و اندازه گیری ضربان قلب

همان‌طور که ذکر شد میزان ضربان نرمال قلب در حالت‌های مختلف معیار مناسبی برای پایش سلامتی شما است پس سعی کنید به‌طور پیوسته و منظم ضربان قلب خود را اندازه گرفته و آن را در جایی ثبت کنید. درصورتی که طبق شرایط خود مغایرتی با اندازه نرمال ضربان قلب احساس کردید به پزشک مراجعه کنید تا درصورت وجود مشکل بتوانید آن را به‌سرعت برطرف کنید. پزشک با گرفتن شرح‌حال شما و سوابق بیماری و … به دلیل تغییرات ضربان قلب شما پی برده و روش‌های مختلفی را برای تنظیم ضربان قلب شما تجویز خواهد کرد. برخی از روش‌های محاسبه ضربان قلب به صورت زیر است:

اندازه گیری نبض از طریق مچ دست

در این روش دو انگشت سبابه و اشاره خود را زیر مچ و در قسمت داخلی آن با کمی فشار قرار داده و با جا‌به‌جا کردن انگشت‌ها نبض را زیر انگشتان احساس کرده و می‌توانید آن را اندازه بگیرید. شمردن نبض در پانزده ثانیه برای یافتن ضربان قلب در دقیقه کافی است.

اندازه گیری ضربان قلب از طریق سرخرگ کاروتید گردن

دو انگشت اشاره و سبابه خود را بین نای و عضله بزرگ گردن کمی فشار دهید تا نبض را بیابید.

بیشتر بخوانید: بهترین منابع ویتامین K (کا): 8 مواد غذایی غنی از ویتامین کا

اندازه گیری ضربان قلب از طریق اپلیکیشن‌ گوشی‌های هوشمند

امروزه اپلیکیشن‌های بسیار خوبی برای پایش سلامتی در گوشی‌های اندروید و آی‌او‌اس قابل اجرا هستند که شما از طریق آن‌ها می‌توانید ضربان قلب خود را اندازه بگیرید.

اندازه گیری ضربان قلب از طریق ساعت‌های هوشمند

یک روش اندازه گیری ضربان قلب استفاده از ساعت‌های هوشمند است که با بستن آن‌ها به مچ خود می‌توانید از میزان ضربان قلب خود در دقیقه مطلع شوید.

اندازه گیری ضربان قلب از طریق دستگاه هولتر مانیتورینگ

در شرایط خاصی ممکن است پزشک شما نیاز به استفاده از دستگاه هولتر مانیتورینگ را برای شما تشخیص دهد. استفاده از این دستگاه روشی بسیار دقیق برای اندازه گیری ضربان قلب و آریتمی‌های قلبی شما در طول شبانه‌روز است.

 بهترین زمان اندازه گیری ضربان قلب

به گفته انجمن قلب آمریکا بهترین زمان برای اندازه گیری ضربان قلب نرمال در حالت استراحت، در هنگام صبح و پیش از بیرون آمدن از رختخواب است. در این هنگام شما هنوز فعالیتی را شروع نکرده‌اید در نتیجه ضربان قلب شما تحت تاثیر هیچ‌گونه فعالیت، ماده غذایی  یا احساسات خاصی قرار نگرفته و بیانگر ضربان قلب طبیعی شماست.

رابطه ضربان قلب با طول عمر

محققان می‌گویند اگر ضربان قلب عادی شما در حال استراحت تندتر از معمول است ریسك این‌كه طول عمر كوتاه‌تری داشته باشید بیشتر می‌شود. انجمن قلب امریكا می‌گوید تعداد ضربات قلب طبیعی در یك دقیقه در حالت استراحت چیزی بین 60 تا 100 ضربان است. محققان چینی در یك بررسی گسترده 46 مطالعه قبلی را كه بر روی بیش از دو میلیون نفر صورت گرفته بود مورد بازبینی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند كه در كسانی كه تعداد ضربان قلب در حالت استراحت آنها بیش از 80 عدد در دقیقه است احتمال كاهش طول عمر 45 درصد افزایش می‌یاابد و در افرادی كه این ضربان بین 80-60 است این احتمال به 21 درصد كاهش پیدا می‌كند.

نتایج این تحقیق در شماره ماه نوامبر 2015 مجله CMAJ منتشر شده است. در همین نتایج ذكر شده كه اضافه‌شدن هر ده ضربان در دقیقه به میزان ضربان در حال استراحت قلب ریسك كاهش طول عمر فرد را حدود 9 درصد افزایش می‌دهد. مطالعات قبلی ارتباط بین افزایش ضربان قلب و بروز بیماری‌های قلبی عروقی را نشان داده است.

بیشتر بخوانید: بیماری وبا چیست | عامل، علائم، راه انتقال، جلوگیری و درمان وبا چگونه است؟

سوالات متداول

جمع‌بندی

محاسبه ضربان قلب به‌دلیل اهمیت بالای آن پایش سلامتی امر مهمی است که در این مقاله به بررسی آن پرداختیم. ضربان قلب در سنین مختلف دارای مقدار متفاوتی است. در این مقاله محدوده ضربان قلب نرمال را در سنین مختلف ذکر کردیم و ازعوامل مؤثر بر ضربان قلب سخن گفتیم که می‌توانند به‌طور موقت یا دائم روی ضربان قلب تاثیرگذار باشند. اگر ضربان قلب نرمال نباشد و قلب تپش خیلی آهسته، خیلی سریع یا نامنظم داشته باشد فرد دچار آریتمی قلبی است. آریتمی قلبی ممکن است بدون علامت یا با علامت‌هایی همچون تنگی نفس، سرگیجه، ضربان قلب بالا یا پایین، بال‌زدن در قفسه سینه، درد  قفسه سینه، اضطراب و برخی علائم دیگر باشد.

تعداد ضربان قلب نرمال از حالت خواب تا حالت ورزش متفاوت است. برای اندازه گیری ضربان قلب باید فرد در حالت استراحت باشد. افراد ورزشکار کمترین ضربان قلب را داشته و نوزادان بیشترین ضربان قلب را در بین افراد سالم دارند. امید است که مطلب حاضر مورد توجه قرار گرفته باشد. درصورت داشتن هرگونه پیشنهاد وانتقادی لطفا ما را از شنیدن آن بهره‌مند نمایید.