عوارض تنبیه بدنی کودکان + روش‌های جایگزین تنبیه بدنی بچه ها

شاید شما هم به یاد داشته باشید که در کودکی خود به دلیل انجام دادن یک کار اشتباه تنبیه بدنی شده­اید. تنبیه بدنی کودک یکی از روش‌هایی است که پدران و مادران قدیمی برای تربیت فرزندان خود آن را به کار می‌بردند. البته هنوز هم وجود دارند پدران و مادرانی که برای تربیت فرزند خود تنبیه فیزیکی کودک را انتخاب می‌کنند.

بهتر است بدانید این تنبیه بدنی روی روحیه کودکان تأثیرات منفی زیادی دارد و این اثرات تا بزرگسالی می‌تواند با آن‌ها همراه باشد. حال سؤالی که پیش می‌آید این است که تنبیه بدنی کودک چیست؟ ما در این مقاله از فارسی رو تصمیم داریم تا شما را با این تنبیه بدنی و عوارضی که برای کودکان به دنبال دارد، آشنا کنیم.

تنبیه بدنی کودک چیست؟

برای درک بهتر مفهوم تنبیه بدنی کودک بهتر است آن را این گونه بیان کنیم که تنبیه بدنی در واقع یک حرکت آزاردهنده به شمار می­رود، به جهت این که یک رفتار نامطلوب را در کودکان از بین ببرند. به عبارت ساده‌تر باید گفت که هنگامی که شما یک رفتار بد را از کودکان خود می‌بینید، برای این که بتوانید کودک را مجبور به ترک آن رفتار کنید، اقدام به تنبیه بدنی کودکان می‌کنید که این تنبیه برای کودک بسیار آزار دهنده خواهد بود. از نظر برخی از والدین تنبیه بدنی یکی از راه‌هایی است که می‌تواند از تکرار رفتار اشتباه کودک جلوگیری کند.

در حقیقت تنبیه یک معنای منفی و مخرب ندارد و در برخی از موارد استفاده از روش‌های تنبیهی برای کودکان لازم است، اما تنبیه انواعی دارد و قطعاً تنبیه بدنی در دسته این تنبیهات لازم و ضروری قرار نمی‌گیرد. شاید برای شما نیز عجیب باشد اما برخی از والدین اعتقاد دارند که بدون تنبیه بدنی نمی‌توان کودکان را تربیت کرد. در صورتی که این تفکر کاملاً غلط است.

بهتر است بدانید کودکان در سال‌های اولیه زندگی خود مانند یک خمیر نرم هستند که والدین و بزرگ تر‌ها به راحتی می‌توانند روی رفتار آن‌ها تأثیر بگذارند. بر این اساس می‌توان گفت رفتار‌هایی که از کودک سر می‌زند، در واقع حاصل رفتار‌های والدین و سایر افراد نزدیک او خواهد بود. در بسیاری از مواقع برخی از رفتار‌های بچه‌ها و کودکان با یک تذکر قابل اصلاح است و لزومی ندارد که حتماً تنبیه بدنی بچه انجام گیرد. بنابراین برای تربیت صحیح فرزندان می‌توانید از روش‌های دیگری غیر از تنبیه بدنی استفاده کنید.

آثار و عوارض تنبیه بدنی کودک از نظر روانشناسی

تنبیه بدنی کودک چه عوارضی دارد؟ بسیاری از والدین تصور می‌کنند تنبیه بدنی کودک تنها روشی است که می‌توان کودکان را تربیت کرد. این در حالی است که آن‌ها نمی‌دانند که تنبیه بدنی کودکان چه عواقبی دارد. ما در ادامه مهم‌ترین آثار و عوارض تنبیه بدنی را برای شما ذکر می‌کنیم.

تنبیه بدنی، خشونت ایجاد می‌کند

همان طور که اشاره کردیم کودکان از رفتار والدین و بزرگ­تر‌های خود الگو گرفته و قطعاً آن‌ها را به خاطر می‌سپارند. تنبیه بدنی بچه برای کودکان این تصور را ایجاد می‌کند که استفاده از تنبیه بدنی هیچ مشکلی ندارد و می‌توانند آن را روی کودکان دیگر اجرا کنند؛ برای مثال تنبیه کودک با ترکه به او این ذهنیت را می‌دهد که می‌تواند به راحتی به دیگران ضربه بزند.

بر روی شخصیت کودکان تأثیر منفی می‌گذارد

تنبیه بدنی علاوه بر این که برای کودک آسیب‌های جسمی به وجود می‌آورد، موجب ضربه زدن روحی و آسیب عاطفی به او هم می‌شود. با تنبیه بدنی فرزند خود، اعتماد به نفسش را از او می‌گیرید. در واقع تنبیه کردن او موجب شده تا او در مورد خودش تصوری منفی داشته باشد و مدام به این موضوع فکر کند که برای شما بچه بدی است؛ بنابراین چنین تصوری در طولانی مدت باعث می‌شود تا او یک شخصیت منفی داشته باشد.

ارزش‌های والدین را بی‌ارزش می‌کند

با تنبیه بدنی کودک در عصبانیت ممکن است در آن لحظه احساس آرامشی را بدست آورید، اما این موضوع در طولانی مدت روی روحیه شما نیز تأثیر‌گذار است؛ برای مثال تنبیه بچه با ترکه باعث می‌شود که او در آن لحظه از شما بترسد، اما پس از مدتی متوجه تأثیرات این تنبیه خواهید شد. به عبارت دیگر او به این شرایط عادت می‌کند و دیگر به ارزش‌های شما احترام نمی‌گذارد.

بر سلامت روانی کودکان تأثیر منفی می‌گذارد

تنبیه فیزیکی کودک در زمان کودکی و نوزادی او روی روحیه لطیف او تأثیرات منفی دارد و موجب تغییر خلق و خوی او می‌شود. هر چقدر شما تنبیه بدنی کودکان را افزایش دهید و هر بار برای رفتار‌های او این روش تربیت را در پیش بگیرید، موجب می‌شود که او بیش از پیش از دستورات شما سرپیچی کند. به طور کلی تأثیر تنبیه بدنی کودک در بزرگسالی هم با او همراه است و باعث بروز مشکلات شناختی او می‌شود؛ بنابراین این روش به شدت سلامت روان فرزندان شما را به خطر می­اندازد.

کتک زدن کودکان مؤثر نیست

تنبیه بدنی کودک از نظر روانشناسی هیچ تأثیری در کاهش رفتار‌های اشتباه او ندارد. در واقع کتک زدن و تنبیه بدنی کودک برای تربیت فرزند شما هیچ مزایای به دنبال نخواهد داشت. مهم‌ترین موضوعی که باید به آن توجه کنید، این است که تنها موردی که موجب می‌شود تا تربیت فرزند شما به درست‌ترین شکل ممکن انجام شود، ارتباط درست شما با کودک است.

همچنین بخوانید: 72 چیستان کودکانه: معما برای کودکان با جواب ساده و سخت

کودکان سرکش‌تر و خشمگین‌تر می‌شوند

والدینی که تنبیه بدنی را برای کودک خود در نظر می‌گیرند علاوه بر این که خود تحت تأثیر این خشم هستند، بلکه زمینه ایجاد خشونت را در فرزندان خود هم به وجود می‌آورند؛ برای مثال تنبیه کودک توسط مادر با چوب موجب می‌شود، تا روحیه مادر نیز تحت تأثیر این خشونت قرار بگیرد و همچنین فرزند در بزرگسالی با مشکلات عاطفی زیادی رو به رو شود. اثر تنبیه بدنی کودک آنقدر منفی است که نه تنها رفتار‌های او را اصلاح نمی‌کند، بلکه او را سرکش‌تر هم می‌کند.

والدین با تنبه بدنی خودشان از کنترل خارج می‌شوند

تنبیه بدنی کودکان توسط والدین برای کنترل رفتار‌های بد کودکان استفاده می‌شود. فراموش نکنید بین انضباط و صدمه فیزیکی تفاوت زیادی وجود دارد و استفاده از تنبیه بدنی کودک پس از مدتی موجب شده تا این این تفاوت‌ها نادیده گرفته شود؛ به عنوان مثال در برخی موارد که کودک شما یک اشتباه را دوباره تکرار می‌کند، ممکن است برای اصلاح رفتار او بخواهید او را شدیدتر تنبیه کنید. این یکی از بدترین روش‌ها برای تربیت فرزندان است و موجب می‌شود تا والدین هر بار بیش از پیش کنترل رفتار‌های خود را از دست بدهند.

کودکان را چاق و افسرده می‌کند

تنبیه بدنی کودکان ممکن است در آینده موجب چاقی و افسردگی فرزند شما شود؛ زیرا او سعی می‌کند تا از موقعیت‌های ناخوشایند فرار کند و این کم تحرکی موجب پرخوری و چاقی او می‌شود. چاق شدن فرزند شما خود موجب می‌شود تا او گوشه گیر و افسرده‌تر شود. در واقع این همان آثار تنبیه بدنی کودک است که از آن زمان تا بزرگسالی با او همراه بوده و اینک به صورت چاقی، افسردگی، گوشه‌گیری و غیره خود را نشان می‌دهد.

کتک خوردن خاطرات بد را زنده می‌کند

یکی از عوارض تنبیه بدنی کودک این است که خاطرات کتک خوردن از والدین همیشه در ذهن او باقی می‌ماند و شادی‌های بزرگ سالیش را از او می‌گیرد. متأسفانه اکثر ما همیشه وقایع بد زندگی و حتی دوران کودکی را به خوبی به یاد می‌آوریم و این یاد‌آوری بر روی لحظات خوب ما نیز تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین هدف والدین باید این باشد که خاطره‌های خوبی را در ذهن فرزند خو به یادگار بگذارند.

در این بخش دانستیم که تنبیه بدنی کودک چه عواقبی دارد و در ادامه به کارهایی برای جبران تنبیه فیزیکی بچه ها می پردازیم.

جبران تنبیه بدنی کودکان چگونه ممکن است؟

بسیاری از والدین پس از تنبیه بدنی کودک خود، ناراحتی و عذاب وجدان دارند. به همین دلیل به دنبال راهی برای جبران تنبیه بدنی کودک هستند، اما اکثر آن‌ها نمی‌دانند چگونه باید این رفتار‌ها را جبران کنند و برای همیشه این شیوه تربیت را کنار بگذارند. اگر شما جزو آن دسته از والدینی هستید که در زمان تنبیه فرزند خود کنترلتان را از دست می‌دهید؛ برای مثال روش تنبیه بدنی کودکان با ترکه را در پیش گرفته‌اید، بهتر است به دنبال راهکار‌هایی باشید تا بتوانید این رفتار‌های اشتباه خود را اصلاح و جبران کنید. در ادامه ما برخی از این راهکار‌ها را برای شما ذکر می‌کنیم.

همچنین بخوانید: بهترین سن آموزش شنا برای کودکان و فواید و مضرات آن

حفظ آرامش

اگر شما هم عادت داشته باشید از روش‌های بسیار خشن مانند تنبیه کودک با چوب استفاده کنید و از آن والدینی هستید که پس از تنبیه فیزیکی کودک خود دچار عذاب وجدان و پشیمانی می‌شوید، برای ترک این رفتار‌ها باید در مرحله اول بتوانید آرامش خود را حفظ کنید. در این زمان بهتر است به فرزند خود بفهمانید که نیاز به آرامش و فکر کردن دارید. سکوت کردن در این شرایط کمک می‌کند تا بتوانید آرامش اولیه خود را به دست‌آورید و به درستی کودکتان را متوجه رفتار اشتباه خود کنید.

جبران تنبیه فیزیکی کودک | پذیرفتن اشتباهات

قطعاً قبول این که شما اشتباه کرده‌اید و رفتار درستی نداشته‌اید، برای شما سخت است اما اگر شما هم متوجه شده‌اید که تنبیه بدنی کودکان چه عوارضی دارد و به دنبال جبران این رفتار‌ها هستید، باید بتوانید ذهنیت فرزند خود را تغییر دهید و به مرور زمان خاطره‌های بد کتک زدن و تنبیه بدنی را از ذهن او پاک کنید؛ بنابراین شما باید بتوانید اشتباه خود را بپذیرید و بتوانید از کودک خود عذر خواهید کنید.

عذرخواهی ساده و صمیمی

بهتر است برای این که عوارض تنبیه بدنی بچه را کم کنید، از فرزند خود به دلیل این عدم کنترل خشم، عذرخواهی کنید. می‌توانید برای این کار او را در آغوش بگیرید و به او محبت کنید تا ترس او کمتر شود. سعی نکنید زمانی که در حال عذرخواهی کردن از فرزند خود هستید، او را سرزنش کنید. عذرخواهی شما باید کاملاً صادقانه باشد.

ارزیابی مشکل پیش آمده

برای جبران رفتار‌های خود بهتر است به این موضوع فکر کنید که به جای تنبیه بدنی کودک می‌توانستید چه رفتاری را جایگزین کنید که هم خودتان آرامش و رضایت داشته باشید وهم این که روش صحیحی برای تربیت فرزندتان باشد. به همین منظور شما می‌توانید برای کودک خود توضیح دهید که از رفتار او ناراضی و ناراحت هستید و به او بفهمانید قلبا تمایلی ندارید تا برای تربیت او از تنبیه بدنی استفاده کنید. همچنین باید در این خصوص روش های جایگزین تنبیه بدنی کودک را یاد بگیرید، تا به جای عصبانیت و دعوا بتوانید از آن­ها استفاده کنید.

جبران تنبیه بدنی بچه | بخشش خود

سعی کنید بخاطر انجام دادن رفتار خود، خود را ببخشید و این موضوع را درک کنید که هر فردی ممکن است دچار اشتباه شود. مدام به این موضوع فکر نکنید که چرا این کار را انجام داده‌اید. تنها روشی که باید در پیش بگیرید این است که به فکر جبران رفتار‌های خود باشید و بتوانید عصبانیت خود را کنترل کنید.

همچنین بخوانید: 9 تعبیر خواب شیر دادن به نوزاد، بچه و کودک پسر و دختر

روش‌های جایگزین تنبیه فیزیکی کودک

همانطور که اشاره کردیم برای این که بتوانید تنبیه بدنی بچه را ترک کنید و از آن برای تربیت فرزندان خود استفاده نکنید، باید سعی شود که روش‌ های جایگزین تنبیه بدنی را برای تربیت فرزند خود به کار ببرید. ما در ادامه برخی از این روش‌ها را برای شما بیان می‌کنیم.

ابراز مخالفت

یکی از راحت‌ترین روش‌ها برای اصلاح رفتار فرزند خود این است که او را متوجه رفتار اشتباهش کنید و او را متقاعد کنید که شما از رفتار او ناراحت هستید. سعی کنید اعتراض خود را به صورت کاملاً واضح بیان کنید و دلیل اعتراض خود را نیز برای او توضیح دهید. زمانی که کودکان عدم رضایت و ناراحتی شما را متوجه شوند، تلاش می‌کنند تا رفتار اشتباه خود را تکرار نکنند. این مخالفت زمانی می‌تواند تأثیرگذار باشد که مدام تکرار نشود و سعی نکنید آن اشتباه را هر روز به او یادآوری کنید.

یک بحث کوچک

زمانی که بین شما و فرزندتان مشکلی رخ می‌دهد، یکی از بهترین راه‌ها این است که با او در این مورد بحث کنید. تمام تلاش خود را بکار گیرید که به صورت واضح او را متوجه رفتارش کنید و حرفای کودکتان را هم بشنوید. این صحبت کردن و بحث کردن کمک می‌کند تا او متوجه شود که رفتارش چه پیامد‌هایی دارد و سعی در عدم تکرار آن نماید.

پاداش

به جای آن که از روش‌های قدیمی تنبیه بدنی یا برای مثال تنبیه بدنی کودک با ترکه را در پیش بگیرید و او را به دلیل یک رفتار اشتباه کتک بزنید، بهتر است برای رفتار‌های خوب او یک پاداش در نظر بگیرید. این کار کمک می‌کند تا او رفتار‌های خود را دوباره تکرار کند و به مرور زمان رفتار‌های بدش را ترک نماید. به عبارت دیگر در این روش او تمرکز خود را بر روی رفتار‌های صحیح می‌گذارد.

تعریف و تمجید

سعی کنید بر روی رفتار‌های فرزند خود تمرکز داشته باشید و در صورتی که رفتار درستی را از او می‌بینید، کودکتان را تشویق کرده و ‌از او تعریف کنید. این روش نیز یکی از روش‌های مؤثر برای جایگزین کردن تنبیه بدنی کودک است و به او کمک می‌کند تا رفتار‌های درست را تکرار کند.

همچنین بخوانید: شورت آموزشی کودک چیست: مزایا، مضرات و نحوه استفاده از آن

سؤالات متداول

جمع ‌بندی

امروزه کودکان شما برای داشتن آینده و زندگی بهتر نیاز دارند تا رفتار‌های درست و اصولی را یاد بگیرند. بنابراین سعی کنید در تربیت فرزندان خود از روش‌های سنتی و قدیمی تنبیه بدنی کودک استفاده نکنید. شما به جای استفاده از تنبیه فیزیکی کودک می‌توانید از روش‌های بهتری برای تربیت فرزندان خود بهره بگیرید. همیشه این سؤال را از خود بپرسید که آیا تنبیه بدنی خوب است؟ یا می‌تواند روی رفتار فرزندتان تأثیر مثبتی داشته باشد.

قطعاً به این نتیجه می‌رسید که عوارض تنبیه بدنی برای کودکان بسیار زیاد است و حتی در طولانی مدت نیز عواقب این تنبیه با آن‌ها همراه است. این عواقب در بزرگسالی موجب شده تا فرزند شما به یک فرد گوشه­گیر تبدیل شود و از شما فراری باشد. همانطور که اشاره کردیم تنبیه بدنی فرزندتان حتی در زمان بزرگ سالی نیز در خاطر او می‌ماند و این موضوع به یک تجربه ناخوشایند برای او تبدیل می‌شود. در صورتی که هر کدام از شما عزیزان در این مورد نظر یا تجربه ای دارد می تواند با ما در میان بگذارد.