از کجا بفهمیم کیست داریم؟|نشانه ها، علت و درمان کیست تخمدان چیست؟
از کجا بفهمیم کیست داریم؟|نشانه ها، علت و درمان کیست تخمدان چیست؟کیست یک محفظه بسته است که حاوی مایع، هوا یا مواد نیمه جامد است. کیست‌ها می‌توانند در هر نقطه از بدن ایجاد شوند، از جمله پوست، تخمدان، کبد، کلیه و سایر اندام‌ها.کیست‌های تخمدان از شایع‌ترین مشکلاتی هستند که می‌توانند در هر سنی در زنان رخ دهند. در این مقاله از فارسیرو به شما خواهیم گفت از کجا بفهمیم که کیست داریم؟
از کجا بفهمیم کیست داریم؟
تشخیص کیست تخمدان معمولاً از طریق علائم بالینی و یا معاینات تصویربرداری صورت می‌گیرد. علائمی مانند درد لگن مداوم یا دوره‌ای، نفخ، تغییرات در چرخه قاعدگی، یا درد هنگام رابطه جنسی می‌توانند نشانه‌هایی از وجود کیست باشند. برای تأیید حضور کیست، پزشک معمولاً از سونوگرافی استفاده می‌کند که از آن می‌توان تصاویر دقیقی از داخل لگن بیمار به دست آورد. در صورت لزوم ممکن است از آزمایشات تکمیلی مانند MRI یا CT scan برای تصویربرداری دقیق‌تر استفاده شود.
نشانه های کیست تخمدان
بسیاری از کیست‌های تخمدان بدون ایجاد هرگونه علامتی هستند و اغلب در طی آزمایشات منظم زنانه یا سونوگرافی شکمی تشخیص داده می‌شوند. با این حال، برخی از علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
درد ناحیه لگن
درد ناحیه لگن یکی از شایع‌ترین علائم کیست‌های تخمدان است. این درد می‌تواند به شکل‌های مختلف بروز کند
- مزمن: درد مداوم که بیش از چندین ماه طول بکشد.
- حاد: درد ناگهانی و شدید که می‌تواند نشان دهنده پارگی کیست یا پیچ خوردگی تخمدان باشد.
- گذرا: دردی که در طول چرخه قاعدگی ظاهر شده و ناپدید می‌شود.
نفخ یا فشار در شکم
کیست‌های بزرگ‌تر می‌توانند باعث احساس نفخ یا فشار در شکم شوند. این احساس ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود
- فشار فیزیکی: وجود کیست با اندازه قابل توجه می‌تواند به ارگان‌های اطراف فشار وارد کرده و باعث احساس پری یا سنگینی شود.
- تجمع مایعات: بعضی کیست‌ها می‌توانند باعث ریزش مایع به داخل حفره شکم شده و سبب نفخ شوند.
احساس سنگینی در شکم
کیست‌ها می‌توانند وزن اضافی در داخل شکم ایجاد کنند، که این وزن ممکن است به احساس سنگینی توسط بیمار منجر شود. این می‌تواند روی راحتی و تحرک فرد تاثیر گذارد.
تغییرات در چرخه قاعدگی
کیست‌های تخمدان ممکن است باعث تغییرات در الگو یا شدت خونریزی قاعدگی شود:
- دوره‌های نامنظم: کیست‌ها می‌توانند موجب اختلال در تولید و ترشح طبیعی هورمون‌ها شوند که این امر به دوره‌های نامنظم قاعدگی منجر می‌شود.
- خونریزی‌های سنگین یا خفیف: تغییر در میزان جریان خون می‌تواند نتیجه تغییرات هورمونی ناشی از کیست‌ها باشد.
درد هنگام رابطه جنسی
درد در هنگام یا پس از رابطه جنسی، به‌خصوص درد عمیق در داخل لگن، ممکن است نشان دهنده وجود کیست باشد. این می‌تواند به دلیل وضعیت مکانیکی کیست‌ها باشد که بر اعصاب و بافت‌های اطراف فشار می‌آورد.
درد در پایین کمر یا ران‌ها
کیست‌های تخمدان همچنین می‌توانند درد در نواحی اطراف، مانند کمر یا ران‌ها را موجب شوند. این درد اغلب به شکل کشیدگی یا فشار توصیف می‌شود و می‌تواند نتیجه فشار وارده توسط کیست به اعصاب و عضلات این نواحی باشد.
توجه به این علائم و در صورت مواجهه با آنها، مشورت با یک متخصص می‌تواند برای جلوگیری از عواقب بلندمدت و مدیریت بهینه کیست تخمدان حیاتی باشد.
علت کیست تخمدان
کیست‌های تخمدان می‌توانند به دلایل متعددی ایجاد شوند، در اینجا به تفسیر کامل برخی از علل شایع آنها می‌پردازیم:
کیست‌های عملکردی
این نوع کیست‌ها همانطور که از نام‌شان پیداست، در نتیجه عملکرد طبیعی تخمدان‌ها به وجود می‌آیند. دو نوع کیست عملکردی وجود دارد:
- کیست‌های فولیکولی: در طول چرخه قاعدگی، یک فولیکول بالغ که باید تخمک را آزاد کند، ممکن است باز نشود و تخمک آزاد نگردد. فولیکول بسته می‌تواند پر از مایع شده و به کیست تبدیل شود.
- کیست‌های لوتئال: پس از آزاد شدن تخمک، باقیمانده فولیکول تبدیل به جسم زرد (کورپوس لوتئوم) می‌شود و باید پس از مدتی تحلیل رود. اگر این جسم به جای تحلیل رفتن پر از خون یا مایع شود، ممکن است به کیست تبدیل شود.
سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
PCOS یک اختلال هورمونی است که با ویژگی‌هایی مانند عدم تعادل هورمونی، دوره‌های قاعدگی نامنظم و تشکیل تعداد زیادی کیست‌های کوچک در تخمدان‌ها شناخته می‌شود. کیست‌های متعدد ناشی از PCOS می‌توانند باعث درد لگن و نشانه‌های دیگری مانند افزایش وزن، رشد موهای زائد و ناباروری شوند.
اندومتریوز
این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بافتی شبیه به بافت داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند، که می‌تواند شامل تخمدان‌ها باشد. وقتی بافت اندومتریوم بر روی تخمدان‌ها رشد می‌کند، می‌تواند باعث تشکیل کیست‌های اندومتریوما شود که اغلب دردناک هستند. این کیست‌ها ممکن است پر از خون تیره باشند و به آنها “کیست‌های شکلاتی” نیز گفته می‌شود.
بیماری التهابی لگن (PID)
PID یک عفونت باکتریایی است که می‌تواند در اندام‌های تناسلی زنانه گسترش یابد و باعث التهاب و تشکیل کیست در تخمدان‌ها شود. PID عموماً از عفونت‌های منتقله جنسی مانند کلامیدیا یا سوزاک ناشی می‌شود. کیست‌های ناشی از PID ممکن است به درمان‌های آنتی‌بیوتیکی نیاز داشته باشند.
نئوپلازم‌ها
گاهی اوقات کیست‌ها ممکن است به دلیل رشد غیرطبیعی بافت (نئوپلازم) به‌وجود بیایند. این حالت می‌تواند خوش‌خیم (غیرسرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشد. نئوپلازم‌ها ممکن است نیاز به برداشت جراحی داشته باشند و نمونه‌برداری به منظور تعیین خوش‌خیم یا بدخیم بودن آنها ضروری است.
رشد بیش از حد
در موارد نادر، اختلالات هورمونی یا مسائل ژنتیکی ممکن است باعث رشد بیش از حد تخمدان و کیست‌های مرتبط با آن شود، مانند کیست‌های مکرر یا چندگانه.
عوامل خطر اضافی
عوامل خطر دیگری که ممکن است باعث ایجاد کیست‌های تخمدان شوند عبارتند از:
- افزایش سن، به‌ویژه در دوران پیش از یائسگی و یائسگی
- داشتن سابقه خانوادگی کیست‌های تخمدان یا سرطان تخمدان
- چاقی
- مصرف داروهای باروری که تحریک تولید تخمک می‌کنند
توجه داشته باشید که وجود یک یا چند علامت حتماً به معنای گسترش کیست نیست. بنابراین، در صورت وجود نگرانی یا شک، بهتر است با یک متخصص زنان مشاوره کنید تا به منظور تشخیص دقیق و برنامه‌ریزی برای درمان مناسب، اقدامات لازم انجام شود.
درمان کیست تخمدان
درمان کیست تخمدان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله اندازه و نوع کیست، علائم مرتبط، و اینکه آیا فرد قصد باردار شدن دارد یا خیر. در اینجا توضیحات کاملی در مورد روش‌های درمانی شایع برای کیست‌های تخمدان ارائه می‌دهیم:
مدیریت انتظاری
برای کیست‌های کوچک بدون علائم یا کیست‌های عملکردی که معمولاً بی‌خطر هستند، پزشک ممکن است توصیه کند که بدون اقدام خاصی صبر کنید (مدیریت مشاهده‌ای یا انتظاری) تا ببیند کیست با گذشت زمان از بین می‌رود یا خیر؛ معمولاً پیگیری با سونوگرافی توصیه می‌شود تا رشد یا کاهش کیست را بررسی کند.
داروهای هورمونی
قرص‌های ضد بارداری یا دیگر روش‌های هورمونی می‌توانند برای جلوگیری از تشکیل کیست‌های جدید در آینده تجویز شوند، اما آنها کیست‌های موجود را از بین نمی‌برند. استفاده از این داروها به ویژه برای افرادی که مکرراً کیست تشکیل می‌دهند، توصیه می‌شود.
درمان‌های درد
اگر کیست‌ها دردناک باشند، داروهای مسکن مانند ایبوپروفن یا دیگر داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌توانند برای کاهش درد تجویز شوند.
جراحی
گاهی اوقات، اگر کیست بزرگ، دردناک، مقاوم در برابر درمان‌های دارویی، یا مشکوک به نئوپلازم (خوش‌خیم یا بدخیم) باشد، جراحی توصیه می‌شود. دو نوع عمده جراحی وجود دارد:
سیستکتومی: برداشتن کیست بدون آسیب رساندن به باقی تخمدان.
اووفورکتومی: برداشتن کامل تخمدان. این کار معمولاً زمانی انجام می‌شود که کیست خطرناک باشد یا اگر نیاز به تضمین نشود که کیست‌ها بازگشت نخواهند کرد.
لپاراسکوپی: یک روش جراحی کم تهاجمی است که اغلب برای کیست‌های کوچک و غیرسرطانی استفاده می‌شود.
پلپاروتومی: یک عمل جراحی باز که برای کیست‌های بزرگ‌تر یا آنهایی که ممکن است سرطانی باشند انجام می‌شود.
درمان‌های مکمل
برخی افراد ممکن است به روش‌های درمانی مکمل مانند تغییر سبک زندگی، مدیریت استرس، زنجیره‌های غذایی خاص، یا تکنیک‌های مراقبت‌های فردی مانند تمرینات آرامش‌بخش مانند یوگا یا مدیتیشن روی بیاورند.
تدابیر پیشگیرانه
هر چند که پیشگیری از تشکیل کیست تخمدان در برخی موارد ممکن نیست، داشتن چرخه‌های قاعدگی منظم و حفظ یک سبک زندگی سالم می‌تواند کمک‌کننده باشد. تصمیم‌گیری در مورد بهترین روش درمانی باید همیشه بین بیمار و پزشک و بر اساس شرایط منحصر به فرد، فرد، خطرات و فواید هر گزینه درمانی صورت گیرد.
علائم کیست تخمدان در پریودی چیست؟
علائم کیست تخمدان می‌توانند در طول دوره‌های قاعدگی تشدید شوند، زیرا تغییرات هورمونی می‌توانند بر روی کیست‌ها تأثیر بگذارند. این علائم ممکن است شامل درد شدید یا ناراحتی مختصر در ناحیه لگن، سنگینی یا فشار در شکم، تغییراتی در الگوی خونریزی مانند دوره‌های بسیار سنگین یا نامنظم، نفخ یا احساس سیری زودهنگام و درد هنگام رابطه جنسی باشند. تجربه این علائم، به‌ویژه اگر شدید یا جدید باشند، باید با یک متخصص زنان مطرح شود.
قاتل کیست تخمدان چیست ؟
اصطلاح “قاتل کیست تخمدان” نام مشخصی در علم پزشکی نیست و معمولاً استفاده نمی‌شود. با این وجود، اگر این اصطلاح به استعاره ای از سرطان تخمدان اشاره داشته باشد که گاهی اوقات به دلیل نشانه‌های غیر واضحی که دارد و دشواری در تشخیص زودهنگام، “قاتل خاموش” نامیده می‌شود، می‌توان گفت که سرطان تخمدان در مراحل پیشرفته می‌تواند بسیار جدی و کشنده باشد. کیست‌های تخمدان که بدخیم هستند و به سرطان تبدیل می‌شوند می‌توانند به دیگر بخش‌های بدن گسترش یافته و درمان آنها دشوار باشد. به همین دلیل تشخیص زودهنگام و دقیق حائز اهمیت است.
