اساطیر ایران؛ تیشتر و نبرد با دیو خشکسالی

فرارو- تاریخ اساطیر ایران سرشار از شگفتی است. این اساطیر که همانند اسطوره‌های دیگر نقاط جهان برپایه تقابل خیر و شر بنا شده‌اند، از اولین و برترین نمونه‌های اخلاقی جهان به شمار می‌روند.

به گزارش فرارو، تیر، تیشتر یا تیشتریه، یکی از مهم‌ترین ایزدان در اساطیر ایران باستان است. ایرانیان، به احترام ایزد تیشتر، نام یکی از ماه‌های تابستان را تیر نهاده‌اند. تیشتر، تاثیر زیادی بر تعادل نیروهای خیر در جهان دارد.  

تیشتر و نبرد با دیو خشکسالی

در روزهای ابتدایی خلقت، تیشتر قطره‌های باران را آفرید. باد قطرات باران را با خود برد و با بارش این قطرات، وروکَشَه، دریای گیهانی یا دریای بی‌انتها به وجود آمد. در این دریا، هزاران دریاچه هست که در راس آن‌ها، دریاچه ایزدبانو آناهیتا قرار دارد. همچنین دریا کیهانی، دربردارنده دو درخت اساطیری با نام‌های درخت «دربردارنده همه تخم‌ها» و درخت «گَوکَرَنَه یا هوم سفید» است که مردمان اکسیر جاودانگی را از آن دریافت می‌کنند.

با فرود آمدن قطرات باران، زمین به هفت قسمت تقسیم شد. بخش میانی این هفت قسمت را «خونیرث» می‌نامند که نیمی از زمین را تشکیل می‌دهد. باقی شش قسمت دیگر که خونیرث را احاطه کرده‌اند نیز، «کشور» خوانده می‌شوند. انسان‌ها تنها در صورتی می‌توانستند از بخشی به بخش دیگر سفر کنند، که سوار بر پشت گاوی آسمانی به نام «سریشوک یا هَذَیوش» بشوند.

نام ایزد تیشتر با باران گره خورده است. این ایزد نیکوکار، در نبردی گیهانی با «اَپَوشَه یا اپوش»، که دیو خشکسالی است، درگیر می‌شود. تیشتر در ده روز ابتدایی ماه تیر، به‌صورت مردی پانزده ساله (بنابر اساطیر ایران 15سالگی، سن آرمانی انسان است) درمی‌آید. او در دهه دوم به‌شکل گاوی نر و در دهه سوم به‌صورت اسب ظاهر می‌شود و آب‌های جهان را هدایت می‌نماید.

در نیرد میان تیشتر و دیو خشکسالی، تیشتر به‌شکل اسبی سفید با سازوبرگ زرین، به جدال دیو خشکسالی، که شمایل اسبی سیاه و ترسناک را دارد، می‌رود. در ابتدا، تیشتر شکست خورده و به‌همین‌سبب از اهورامزدا طلب کمک می‌کند. تیشتر دلیل شکستش را کم‌کاری مردم در اهدای نذورات می‌داند. در ادامه، اهورامزدا برای تیشتر قربانی کرده و با نیرویی که به او می‌بخشید، وی بر دیو خشکسالی پیروز شده و آب‌های جهان را به مردان ارزانی می‌دارد.