در کتاب اول از هر ده غزل معروف زبان فارسی چهل غزل و جمعاً 400 غزل آمده است. در دفتر دوم چهارصد غزل تألیف شده است، با این تفاوت که به ازای هر چهل غزل ده غزل آمده است. علاوه بر این، غزل نویسان بر اساس پیشرفت تاریخی تنظیم شده اند و غزل های هر یک بر اساس ترتیب حروف الفبای قافیه ها تنظیم شده است. در مجموع هشتصد غزل از 50 شاعر در دو کتاب غزل غزلی گلچین شده است. در گزینش شاعران سه دوره زیر در نظر گرفته شده است که ده شاعر برگزیده مربوط به کتاب اول غزل غوغایی (از سنایی تا سایه) است.
1. دوره عراق، قرن ششم تا نهم (25 شاعر):
معزی نیشابوری، سنایی غزنوی، انوری آبیوردی، جمال اصفهانی، خاقانی شروانی، نظامی گنجوی، عطار نیشابوری، کمال اصفهانی، مولوی بلخی، عراقی حمدانی، سعدی شیرازی، همام تبریزی، نزاری فرهستانی، یجوهادی، یذاری فرهستانی، خجوهادی فریومدی، عبید زاکانی، عماد کرمانی، سلمان ساوجی، ناصر بخارایی، حافظ شیرازی، جهانملک خاتون، کمال خجندی، عبدالرحمن جامی.
2. دوره بازگشت، قرن 12 تا 14 (19 شاعر):
مشتاق اصفهانی، طبیب اصفهانی، عاشیق اصفهانی، آذر بیگدلی، هاتیف اصفهانی، صباحی بیدگلی، رفیق اصفهانی، صحاب اصفهانی، مجمر اصفهانی، نشاط اصفهانی، وصال شیرازی، فروغمی، یغمای، جندگی، جندگی، صفایی، صفایی، صفایی، ، جندگی، صفایی، صفایی، جندگی، صفایی، صفایی، صفایی، صفایی. اصفهانی، حبیب خراسانی، فاس شیرازی، شوریده شیرازی (فصیح الملک)، رضوانی شیرازی (فصیح الزمان).
دوره معاصر، قرن 14 و 15 (6 شاعر):
شهریار تبریزی، رهی معیری، عماد خراسانی، سیمین بهبهانی، امیرهوشنگ ابتهاج (ه.ش سایه)، حسین منزوی.
منظور از غزل ناب، غزلی است که سنایی غزنوی با تصوف عاشقانه خراسان پیوند داده است. سپس با عطار و مولوی ازدواج کرد و سپس با سعدی و حافظ به نهایت موفقیت رسید. غزل دوران عراق مربوط به این جریان است و دوره بازگشت و دوره معاصر در واقع ادامه آن مسیر است. بین دوره عراق و بازگشت دو جریان هند و ظهور شکل گرفت. چون این دو جریان به ویژه جریان هندی با جریان عراق فاصله داشتند و شروع به معمایی کردن اشعار کردند، غزلیات آنها حذف شد. در این فصل عبارات مهدی اخوان الطلیحی (م. امید) که در دیباچه دیوان توسط استاد غزلیات عماد خراسانی نوشته شده است آورده شده است.
بسیاری از روشنفکران به کار غزل پرداخته اند که واقعاً سخت ترین کار است، خیلی آسان. همین که ظاهر غزل را تزئین می کنند، کار را تمام شده می پندارند و روح و جان غزل در کنار این حرف ها چیز دیگری است. مگر کسانی که در زندگی خود جست و جو کرده و معنا یافته اند و در عالم عشق و محبت تأملاتی داشته اند یا سابقه و درد داشته اند، جز این افراد، حتی اگر کلامشان غزل باشد فاقد معنای واقعی است. . معنی مضامین شاعران سبک هندی در قالب غزل، معنای اصلی این ژانر را که حدیث عاشقانه و حالت آواز و آواز است، فراموش کرده و غزل را به نوعی کلام پراکنده و بدنی بی جان تبدیل کرده است. زیبا.
مهدی اخوان ثالث
(دیوان عماد خراسانی، انتشارات نگاه، صفحه 20)
شعر به تعبیر استاد محمدرضا شفیعی بیانگر درهم تنیدگی عاطفه و تخیل است که به زبانی آهنگین شکل می گیرد. ویژگی بارز دوره عراق این است که عاطفه شعر بیش از همه چیره است و اولین چیزی که عموم را متحول می کند، جنبه عاطفی شعر است. تخیل کم و بیش آنجاست، اما هرگز بر احساس غلبه نمی کند و در جریانی جاری می شود. در واقع هیچ یک از این پنجاه شاعر عاطفه شعر خود را فدای تخیل و تصویرسازی خود نکرده اند. علاوه بر این، زبان در دوره عراق عموماً روان و به دور از پیچیدگی های دستوری و لغوی است. یعنی حرکت عناصر جمله در مصراع ها و ابیات نسبی و استفاده از کلمات متروک حداقلی است. در اینجا می توان گفت که زبان روان فدای تخیل و تصویر نمی شود. به طور خلاصه عاطفه سرشار، تخیل و زبان روان از ویژگی های اصلی غزل دوره عراق است که در همه شاعران غزل دیده می شود.
در انتخاب غزلیات این مجموعه به این سه نکته توجه شد. یعنی احساسی‌ترین غزل‌ها و بیت‌ها انتخاب شده‌اند که در تخیلشان زنده‌ترین و در زبان روان‌ترین آنهاست. تاکید بر انتخاب غزل هایی بود که شروعی درخشان داشته باشد و حداقل چهار سطر درخشان دیگر را به دنبال داشته باشد، به طوری که حداقل تعداد غزل پنج سطر باشد. آیات نورانی نیز تا ده بیت دارد. بنابراین غزلیات این مجموعه مانند کتاب اول غزل غزلی بین پنج تا ده بیت است و مجموع ابیات غزل دو هزار و سیصد بیت است. . همچنین از انتخاب غزل هایی با وزن های کوتاه یا سه ستونی که غالباً وزن مثنوی هستند، صرف نظر شده است.
22057
