9 خطای رایج در توزین با ترازو آزمایشگاهی دیجیتال

دانستن این که چه اقداماتی باعث بروز خطا می شوند، تا حد زیادی کمک می کند جلوی خطاهای انسانی، عملیاتی و دستگاه گرفته شود. ترازو یک هزارم گرم سه صفر کاربردی ترین نوع ترازوی دیجیتال آزمایشگاهی است اما در برخی از آزمایش ها که مقادیرکمتر و دقیق تر نیاز است ترازوهای پنج صفر یا شش صفر نیز استفاده می شود.

هدف اصلی این پست معرفی تمام عوامل زمینه ساز بروز خطا در توزین های آزمایشگاهی است. در صورت رعایت و جلوگیری از عوامل خطاساز، می توانید اطمینان داشته باشید که توزین دقیق و صحیح و تکرارپذیر داشته اید.

کالیبره نبودن ترازو آزمایشگاهی

کالیبره بودن دستگاه های آزمایشگاهی به خصوص تجهیزات اندازه گیری مانند ترازو دیجیتال تاثیر مهمی در دقیق بودن اندازه گیری دارد. کالیبراسوین ترازو باید به صورت دوره ای بررسی شود. مطابق دستورالعمل ها، کالیبراسوین ترازو باید با کمک سنگ های کالیبراسیون مخصوص ترازو انجام شود. اگرمدت زیادی است که از ترازو استفاده نکرده اید، حتما پیش از اندازه گیری آن را کالیبره کنید در غیر این صورت احتمال این که خطا داشته باشید، زیاد است.

قرار دادن ترازو کنار سایر دستگاه ها

یکی از عوامل مهم خطا در توزین، قرار دادن ترازو در کنار سایر دستگاه های آزمایشگاهی مانند یخچال، آون، اتوکلاو، انکوباتور و … است. میدان مغناطیسی، حرارت و لرزش هایی که این دستگاها ایجاد می کنند، نه تنها وزن کردن نمونه را با خطا مواجه می کند، بلکه طی مدتی باعث خراب شدن ترازو نیز می شوند.

بهترین کار این است که ترازو آزمایشگاهی را روی میز توزین قرار قرار دهید. میز توزین میزی مخصوص است که فقط برای قرار دادن ترازو دیجیتال طراحی شده است. این میز علاوه بر این که کاملا تراز است، پایه های خاصی دارد که مانع لرزش نیز می شود و از ارتعاشات جلوگیری می کند.

قرار دادن ترازو در معرض جریان هوا یا نور مستقیم آفتاب

از ترازویی که در معرض باد مستقیم کولر یا پنکه یا نور خورشید است، نباید انتظار توزین دقیق و تکرارپذیر داشته باشید. جرریان هوا به راحتی باعث می شود خطای توزین به مقدار زیادی بالا رود. تاثیر این عامل یه قدری مهم است که حتی توصیه می شود در توزین های دقیق از ترازوهایی که دارای درب های محافظ هستند استفاده شود و هنگام توزین، کاربر حرکت سریعی انجام ندهد تا در هوای اطراف ترازو تلاطم ایجاد نشود. از طرفی نور خورشیدی که مستقیما به ترازو می تابد، به مرور زمان باعث فرشوده شدن ترازو و در نتیجه پایین آمدن دقت آن می شود.

گرم نکردن یا warm-up نکردن ترازو قبل از استفاده

وقتی دستگاه را در ابتدای روز روشن می کنید، قبل از توزین، باید زمان کافی را به دستگاه بدهید تا اصطلاحا گرم شود. عدم انجام این کار باعث بروز خطا می شود و از طرفی نیز امکان صفر نشدن دستگاه نیز وجود دارد.

تمیز نکردن ترازو و اطراف آن

سینی ترازو قسمت های داخلی و اطراف میز توزین را باید پیش و پس از استفاده با کمک براش های نرم و مخصوص تمیز کنید. وجود هرگونه گرد و غبار و باقی مانده ای توزین قبلی، باعث خطا می شوند.

توجه نکردن به دمای اتاق

یک فاکتور مهم در وزن کردن نمونه ها، دمای آزمایشگاه است. دماهای بسیار بالاتر ممکن است باعث تبخیر شدن نمونه شوند و در وزن نمونه خطا نشان دهند. بهترین کار این است که دما و فشار آزمایشگاه را در مقدار استاندارد ثابت نگه دارید.

توجه نکردن به واکنش های شیمیایی احتمالی

برخی از مواد بسیار حساس هستند و به سرعت با اکسیژن یا رطوبت هوا واکنش می دهند. این واکنش ها که اغلب اکسید شدن هستند، باعث تغییر وزن اولیه می شوند. نمونه این مواد سود یا سدیم هیدروکسید است که به محض این که در معرض هوا قرار گیرد، واکنش می دهد. برای هر کدام از این مواد باید تدبیر ویژه ای اندیشید.

قرار ندادن نمونه در محل صحیح سینی توزین ترازو

ترازوهای آزمایشگاهی همگی دارای یک سینی توزین هستند. این سینی در واقع یک صفحه کاملا صاف و مدور است. بهترین محل برای قرار دادن نمونه ای که وزن می کنید، درست در وسط این صفحه دایره ای است. اگر نمونه را در گوشه و اطراف سطح دایره قرار دهیدف قطعا در وزن نهایی خطا دارید.

خطاهای انسانی

حتی اگر تمام موارد بالا رعایت شده باشند، باز هم امکان وجود ارور در نتیجه توزین وجود دارد. این گونه خطاها به کاربر بستگی دارد. نحوه نگهداری از دستگاه، قرار دادن آهنربا کنار ترازو، برخورد جسم سخت با صفحه توزین ترازو، تراز نبود سطحی که ترازو آزمایشگاهی روی آن قرار دارد، یکباره ریختن نمونه روی صفحه توزین، عدم توجه به واحد ترازو مانند میلی گرم یا گرم و خطاهایی از این دست توسط کاربر اتفاق می افتد که با تمرکز و دقت بیشتر قابل جلوگیری هستند.

اگر همه نکاتی که در پست به آن ها اشاره شد رعایت نشوند، حتی با خرید بهترین ترازو دیجیتال آزمایشگاهی، باز هم در اندازه گیری های خود خطا خواهید داشت. اگر ترازو کیفیت مطلوبی داشته باشد، با یک توزین اصولی می توانید از صحت و دقت و تکرارپذیری توزین می توانید اطمینان داشته باشید.