گوینده برنامه ظهر جمعه که پس از تبرئه شدن دشمن بهائیان شد + سند

به گزارش خبرگزاری اخبار آنلاین به گزارش مرکز تحقیقات اسناد تاریخی، مرحوم فضل الله مهتدی معروف به صبحی یا فضل الله مهتدی صبحی در سال 1276 در شهر کاشان در خانواده ای بهائی دیده به جهان گشود. پدرش محمد حسین در تهران تاجر بود. صبحی شش ساله بود که پدر و مادرش از هم جدا شدند. این حادثه برای او بسیار ناگوار بود. فضل الله و خواهرش با پدر و نامادری خود زندگی می کردند.

شرح زندگی خود را در «کتاب صبحی» و «پیام پدر» نوشته و چنان که خود توضیح می دهد، سال ها را در قفقاز، عشق آباد، بخارا، سمرقند، تاشکند و مرو گذرانده و سپس به ایران آمده است. صبحی پس از پایان جنگ جهانی اول از طریق بادکوبه، استانبول و بیروت برای دیدن عبدالبهاء به حیفا رفت و کاتب عبدالبهاء شد. او در سال 1319 وارد رادیو شد و در آنجا قصه زهر جمعه را اجرا می کرد. او سنت قصه گویی برای کودکان را در ایران پایه گذاری کرد. برنامه قصه گویی ظهر جمعه به مدت 22 سال با صبحی از رادیو ملی ایران ادامه یافت. این برنامه با استقبال بسیار خوبی از سوی مردم مواجه شد. صبحی از شنوندگان جوان خواست تا داستان هایی را که از بزرگان شنیده اند در قالب نامه برای او بفرستند. او این داستان ها را از سراسر ایران جمع آوری کرد و از هر داستان ارزشمندترین روایت را برگزید و به زبانی ساده و روان بازنویسی کرد.

همانطور که گفته شد، سفرهای زیادی کرد و تشویق نامه ها و لوح های زیادی از حضرت عبدالبهاء دریافت کرد. فضل الله همان کسی بود که در کنار حضرت عبدالبهاء به نوشتن آنچه حضرت عبدالبهاء دستور داده بود مشغول بود و به قول خودش از بهترین و مورد اعتمادترین یاران حضرت عبدالبهاء بود. بهائیان او را کاتب وحی می نامیدند و در نزد بهائیان احترام و نزدیکی بی اندازه داشت و همه نسبت به مقام و مقام او غبطه می خوردند. او به همه چیزهای پنهانی که حضرت عبدالبهاء می خواست برای افراد بنویسد گوش می داد و یادداشت می کرد و علاوه بر آن از تمام خصوصیات اخلاقی و مسائل شخصی حضرت عبدالبهاء و ضعف های خود و دیگران آگاه بود. اعضای خوشه او خانواده او به ویژه شوقی افندی (که بعد از حضرت عبدالبهاء زمام امور را به دست گرفت و جانشین او شد) آگاه بودند.

شوقی افندی شخصی است که صبحی درباره او سخنان زشت و ناپسند می گوید که در مقدمه کتاب او نیز به آن اشاره شده است.

محتوای کتاب های صبحی قصد شخصی ندارد و بسیار خواندنی و جذاب است. او که واعظ بزرگ این فرقه بود از بهائیت برمی گردد و به اسلام و تشیع گروید و با منطق روشن و دلایل ساده اما عمیق صحت اسلام و بطلان بهائیت را ثابت می کند و هر خواننده ای را با بصیرت و بدون تعصب رها می کند. منبع و اعتراف كننده صدق كلمه چه زيبا مي گويد: «اگر بهائيان شعار مي دادند كه شما حقيقت جوييد و بدون تعصب و تعصب تحقيق كنيد، چرا حق طلبان را بدون تعصب طرد مي كنند؟ تعصب نسبت به حقیقت؟ آنها متوجه می شوند که بهائیت معتبر نیست، آن را رد می کنند و حتی آنها را از ارتباط با خانواده خود محروم می کنند. اگر این فرقه ادعا می کند که دین آزاد است، اجازه دهید مردم آن بدون ترس و اجبار به هر گونه اعتقادی پایبند باشند.

مرحوم مهتدی در «کتاب صبحی» به مسائل بنیادی و دینی و تاریخ پیدایش بهائیت و عقاید بهائیت و مبانی عقیده اسلامی توجه ویژه ای دارد. او آنچه را که می دانست توضیح داد و توضیح داد. بیست سال پس از انتشار «کتاب صبحی» در سال 1332، صبحی «پیام پدر» را منتشر کرد.

وی پس از جدایی از این سازمان و اعلام کناره گیری از بهائیت در سال 1307 توسط بهائیان طرد و تکفیر شد و سپس توسط بهائیان مورد تهدید و سوء قصد ترور قرار گرفت، اما با حمایت مرحوم حاج شیخ حسین لنکرانی. . و دیگر علمای دین، بهائیان موفق بودند. قصدش نبود

مهتدی سرانجام در 26 آبان 1341 بر اثر سرطان حنجره در تهران درگذشت و در قبرستان ظهیرالدوله تهران به خاک سپرده شد. این جملات روی سنگ قبر او دیده می شود:

حالا علی قصه گوی شهر تو به نی گوش می دهد چون قصه می گوید، از جدایی ها شاکی است».

آرامگاه ابدی شادروان فضل الله مهتدی صبحی داستان سرای مشهوری که داستان زندگی او در سحرگاه یک روز خزانی به پایان رسید.

جمله قبلی [یاعلی… شکایت می‌کند] صبحی مهتدی آن را همیشه در ابتدای داستان های رادیویی خود می خواند.

نویسندگان مرحوم صبحی:

دفتر خاطرات صبحی / سال 1312

افسانه ها در دو جلد / 1324 و 1325

تاریخ ملل / سال 1327

حاج میرزا ذوالفلی/ سال 1326

افسانه های کهن در دو جلد / سال 1328 و 1331

دژ هوشربا/ سال 1330

قصه های دیوان بلخ / سال 1331

افسانه های کهن ایران و مجارستان / سال 1332

افسانه های بوعلی سینا/ سال 1333

پیام پدر/ ۱۳۳۵

عمو نوروز/ سال 1339

آثار مرحوم مهتدی چندین بار منتشر و به آلمانی، چکی و روسی ترجمه شده است.

سیمای ایران در زمان فوت مرحوم مهتدی در دست حبیب ثابت پاسال بهایی و حزب بهائی بود و اگرچه مهتدی از هنرمندان و همکاران شبکه رادیو و تلویزیون به شمار می رفت و از محبوبیت و شهرت برخوردار بود. در میان مردم، اما به دلیل دشمنی بهائیان با ایشان، حتی خبر فوت ایشان منتشر شد که آن را مخابره نکردند و در اسناد زیر منعکس شده است. موضوع مهم دیگری که در یکی از اسناد زیر به آن پرداخته شده و جای بررسی و تحقیق دارد، قصد بهائیان برای ربودن جسد فضل الله مهتدی و دفن آن در قبرستان بهائیان است تا وانمود کنند که مهتدی به اسلام بازگشته است. بعد از مسلمان شدن دست شسته شده و گرون شده!

از: 336 تاریخ: 20/8/1341

موضوع: گزارش

با احترام احضار کنید

به گفته یک مقام آگاه، صبح روز پنج شنبه 26 مرداد 1340، زمانی که مرحوم صبحی در بیمارستان پهلوی درگذشت، چهار نفر از بهائیان با موافقت کمیته مرکزی مأموریت یافتند تا پیکر آن مرحوم را از بیمارستان مذکور یا بدزدید، چون مرحوم صبحی بهائی بود، نام و رهبر فرقه مذکور است و در خانواده ای بهائی به دنیا آمد و در اثر کاوش و کنجکاوی فوق العاده، بی اساس یافت. از عقاید پیروان این فرقه آنها را به بردگی گرفت و پس از مدتی از آن فرقه اجتناب و فرار کردند. او گام موثری در نابودی دین بهائی برداشته است و با اینکه بهائیان بارها اقدام به قتل او کرده بودند، موفق نشدند و در واقع با اجرای این تصمیم، بهائیان می خواستند تظاهرات کنند. صبحی به جوامع اسلامی ظاهراً مسلمان شده بود اما سرانجام در آخرین لحظات مرام بهایی را برگزید. به همین دلیل سیمای ایران تاکنون کمترین همدردی را داشته است.[یا] تاثیری بر مرحوم صبحی نداشت و حتی در خلاصه اخبار مهم هفته که روزنامه تهیه کرد، بخشی به درگذشت مرحوم صبحی اختصاص داشت و تلویزیون ایران به دلیل کینه ای که با آن مرحوم داشت .

به گردانندگان تلویزیون هشدار داده شود که برنامه های تلویزیونی از مسائل دینی دور باشند و چون کشور اسلامی است در برنامه ریزی برنامه ها شعائر اسلامی را رعایت کنند. 24.8.41

ماده 336. 8.26.41

تاریخ: 29/8/41

گزارش دهید

احتراماً همانطور که در گزارش 41/8/20 اشاره شد موضوع عدم پخش مطالبی از زندگی مرحوم صبحی و ابراز تأسف از درگذشت ایشان به دلایلی که گفته شد صحیح است و تلویزیون ایران باید به این موارد توجه کند. سوالات خارج از تعصبات فرقه ای آنها.

احتراماً در صورت تایید، تذکر لازم به صورت صریح و جدی به مسئولین امر داده شد.[شود] و سپس پاسخ اداره انتشارات و رادیو باید آماده شود. 29.8.41

بله اخطار میده 1 30.8.41

آقای حسینی 30/8/41

[شماره:] ۲۶۲۰۵ / ۳۳۶ [تاریخ:] ۱۶ر۹۴۱

موضوع: برنامه های تلویزیونی

شماره مرجع 32611 / D-21 R8 41

در خصوص موضوع مورد بحث، با حضور نماینده اداره کل در سیمای ایران، مدیر برنامه های تلویزیون تذکرات لازم را دریافت و تاکید شد که این نهاد باید برنامه های خود را بدون تعصبات فرقه ای پخش کند.

رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور.

از طرف سرلشکر پاکروان

تولید کننده

رئیس اداره 17/9/41

اداره کل انتشارات و صداوسیما

محرمانه

موادی که باید حذف شوند. مربوط به رحلت مرحوم صبحی است، همه اعضای فرقه بهائی که در تلویزیون حضور دارند از تشییع جنازه و تشییع جنازه بسیار ناراحت و غمگین بودند و این ناراحتی در ملاء عام آشکار شد. وی روز جمعه در برنامه خبری به نام (هفته گذشته چه گذشت) به کارگردانی آقای اعتمادی کارمند این روزنامه مطلب جالبی در مورد زندگی مرحوم صبحی و ابراز تاسف از درگذشت ایشان نوشت که باید از جمله مقالات دیگر از تلویزیون پخش می شود. در حین اجرای این برنامه مشاهده شد که مقاله مذکور خوانده نشده است. بعد از اتمام برنامه از آقای اعتمادی پرسیدم که چرا این مطلب را نخوانده اید؟ وی گفت: آقای روح الله مباشر که از طرف تلویزیون مدیریت و سرپرستی این برنامه را بر عهده دارد با خواندن این مطلب مخالفت کرد و اظهار داشت: اگر اینطور است. اگر موضوع گسترش پیدا کند منجر به اخراج شما می شود. این نزدیک بینی و لجبازی عمیقاً روی من تأثیر گذاشت.

کپی برابر با اصل است.

منبع: ریزال دوران پهلوی به روایت اسناد ساواک، حبیب ثابت پاسال، صص. 170-172 و 398، مرکز مطالعات اسناد تاریخی، چاپ اول، سال 1394.

۲۵۹