در مورد یلدا صحبت می کنیم. آیینی تاریخی که بهانه ای می شود برای دیدارهای خانوادگی. ظروف سفره همان: سماور زغالی، چراغ گرد، کرسی کهنه، شاهنامه، دیوان حافظ و پذیرایی از انار و انگور و آجیل. چند سالی است که یلدا در ایران مانند گذشته های نه چندان دور به یک پدیده اجتماعی تبدیل شده و هر سال بر رونق آن افزوده می شود. با محبوبیت روزافزون رسانه های اجتماعی، اکنون شاهد احیای سنت های خانوادگی در قالب عکس و فیلم کوتاه هستیم.
*همه جا آرزوی بازگشت به گذشته است که همه اعضای خانواده از دور و نزدیک در خانه بزرگ خانواده جمع می شدند و شبی خاطره انگیز و طولانی را سپری می کردند. می توان گفت اکنون با نوستالژی مواجه هستیم. اما چرا؟ هر چند ملت ها همیشه خاطرات جمعی تاریخی و دلنشینی داشته اند که گذشته پرافتخار خود را به یاد می آورند، اما برجسته ترین این نوستالژی در ایران شاید نشانه برخی معضلات اجتماعی باشد که امروزه با شدت بیشتری با آن مواجه هستیم.
* به نظر می رسد بخش مهمی از این نوستالژی پاسخی به نارسایی های ایران به دلیل انباشت بحران ها و مدرنیته بدی است که ما دچار آن شده ایم. شهادت ما این است که در شرایطی زندگی کنیم که نه تنها بسیاری از مشکلات ناشی از توسعه برون زا قبل از انقلاب حل نشده باقی بماند، بلکه مشکلات بسیار بیشتری نیز به آنها اضافه شده است. اگر در گذشته دین را پناهگاهی می‌دانستند که مردم در ناامیدی به آن پناه ببرند و آرامش پیدا کنند، امروزه به دلیل بهره‌کشی‌های سیاسی، بخش بزرگی از این پناهگاه کم‌کار شده است.
*اگر در گذشته شب نشینی ها به طور طبیعی و با توجه به شرایط اجتماعی و خانوادگی انجام می شد، امروزه با افزایش خودخواهی و خودخواهی، شاهد حسرت عمیقی نسبت به گذشته جمعی خود هستیم. حسرت روزگاری که دیگران برایمان مهم بودند، به هم اعتماد داشتیم و با اینکه ابراز محبت نداشتیم، نور مهم تلقی دیگران همیشه در چشمانمان می درخشید.
*به طور خلاصه، مشکل امروز ما این است که زمانه ما تغییر کرده است، اما باید سیستم فکری، عملی، اخلاقی و اجرایی لازم برای نوسازی نوعی تفکر انتقادی، همبستگی اجتماعی، اخلاق مدنی و جامعه‌ای پویا را ایجاد کنیم که بتواند آن را حل کند. بحران ها ما بازماندگان هستیم این عوامل باعث شکل گیری و شکوفایی یک نوستالژی برای جامعه ایرانی شده است. اگرچه گذشته کامل نبود، اما در مقایسه با حال ناقص ما، می تواند وضعیت آشفته کنونی را حداقل برای مدت کوتاهی از حافظه ما پاک کند. یلدا مبارک
216216
