هنوز اطلاعات زیادی از دوره قاجار منتشر نشده است.

به گزارش خبرگزاری اخبار آنلاینبه گزارش روابط عمومی کتابخانه شورای اسلامی، غلامرضا عزیزی، رئیس سابق پژوهشکده مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران در نشست نقد و بررسی «شاخص موضوعی-تحلیلی داستان های سفر درباره ایران». ، آثار ترجمه شده مسافران انگلیسی» که توسط کتابخانه و مرکز اسناد بنیاد ایرانشناسی تهیه شده است. وی گفت: سفرنامه در پژوهش های تاریخی اهمیت بیشتری دارد. در تحقیقات تاریخی باید به منابع دست اول و منابع دست دوم توجه کنیم. از جمله این منابع می توان به سفرنامه ها اشاره کرد که از دوران باستان و حداقل پس از اسلام منابع زیادی در اختیار داریم.

وی افزود: سفرنامه ها اطلاعاتی از گذشته باستانی یک شهر را منتقل می کند و گاهی مناظر پنهانی در این سفرنامه ها به نمایش گذاشته می شود. بسیاری از نمایه های کتاب «شاخص تحلیلی- موضوعی حساب های سفر درباره ایران، آثار ترجمه شده مسافران انگلیسی»، جستجوی محقق را بی نیاز می کند و به او کمک می کند تا به راحتی به موضوع مورد نظر برسد.

عزیزی با بیان اینکه به تازگی نرم افزاری برای این کار طراحی شده است، گفت: خود بنیاد ایران شناسی نیز از نرم افزار کمک گرفت اما کار ادامه پیدا نکرد و متوقف شد. در بانک ایران شناسی نیز از این دست کارهایی انجام می شد که مزیت آن این بود که علاوه بر ارجاع، همین مطالب را نیز می آورد. در خلاصه ذکر شد که محقق آنچه را که می گوید فهمیده و یک قدم جلوتر بوده است.

وی بیان کرد: کارشناسان علم اطلاعات، حساب های سفر را منبع می دانستند و با معرفی آنها به تدریج رویکرد دیگری را یافتیم که از ابتدا در تاریخ محلی رخ داد. ساکنان محلی در جستجوی تاریخ خود، یکی از منابعی که آنها مطالعه کردند، سفرنامه ها بود و اینها در قالب کتاب ظاهر شد. مانند کتاب «لرستان در سفرنامه مسافران» یا کتاب «گیلان در سفرنامه ها و آثار تحقیقاتی ژاپن».

عزیزی افزود: تحقیق به تاریخ محلی و با استناد به سفرنامه محدود نشد، بلکه موضوعاتی مانند محرم، پوشاک، مسجد و … نیز مورد بررسی قرار گرفت. «زنان ایرانی در ادوار مختلف» موضوع دیگری بود که در سفرنامه ها مورد بررسی و بررسی قرار گرفت. مرتضی بخشایی پیش از این کتاب، داده‌های تاریخی اجتماعی در گزارش سفرهای خارجی را مرور کرده است.

رئیس سابق پژوهشکده مرکز اسناد و کتابخانه ملی ایران تصریح کرد: همه این تمهیدات برای این بود که بگوییم هیچکس قبلاً چنین کتابی را انجام نداده بود. برای این کار نویسنده باید تک تک کلمات را بخواند، در متونی از این دست با عناوینی به همین نام مواجه هستیم. وقتی مستفی الممالک را می بینیم باید برگردیم و ببینیم که آیا همان مستفی الممالک است که در صفحات قبل آمده یا شخص دیگری است که کار را سخت می کند.

عزیزی گفت: این کتاب 224 مضمون دارد که مضامین اصلی و فرعی یک داستان دیگر است. اگر محقق از ابتدا برنامه ای نداشته باشد، باید به عقب برگردد و کار قبلی را تکمیل کند. اگر یک بررسی کلی انجام دهیم، این یکی از سخت ترین کارهایی است که از طریق آزمون و خطا انجام شده است. مهمترین دستاورد این کتاب پروفایل هایی است که می تواند در اختیار افرادی قرار دهد که نرم افزار هوش مصنوعی تولید می کنند. چیزی از این اثر کم نمی کند، این کتاب به راحتی و در یک نگاه پاسخگوی نیاز همه محققین است.

برای روشن کردن زوایای تاریک باید به سفرنامه ها تکیه کنیم.

در ادامه رضا فراستی پژوهشگر حوزه اسناد با اشاره به اینکه کتاب ها و اسناد باید اسکن شوند تا محقق بتواند از راه دور به آنها دسترسی پیدا کند، گفت: بحث ایجاد ابزار است در حالی که ابزار نداریم. ، ایجاد اشتغال با مشکل مواجه هستیم. من بخش کتابخانه ایران شناسی مجلس را به عنوان یک کتابخانه تخصصی دوست دارم.

و افزود: در کتابخانه های تخصصی به دلیل نیاز محققین به ابزارهای دیگری برای تولید اطلاعات نیاز است. هنوز اطلاعات زیادی از دوره قاجار منتشر نشده است. کتابی که نه تبلیغ دارد، نه چشم و چراغ و این روند اخیراً رایج شده است و من از این تغییر بسیار خوشحالم. محققان دوره قاجار معتقدند بسیاری از زوایای پنهان دوره قاجار هنوز روشن نشده است و به همین دلیل نسخه های خطی چاپ نشده است.

فراستی تصریح کرد: تاریخ شفاهی از دهه 70 رصد شده است. همه اینها نشان می دهد که اگر بخواهیم از تاریخ شفاهی استفاده کنیم باید اصل مطلب را در میان مطالب دیگر پیدا کنیم. هنگام ورق زدن کتاب «نمایه تحلیلی- موضوعی حساب های سفر درباره ایران، آثار ترجمه شده مسافران انگلیسی»، خود را غرق در آن دیدم. در این سفرنامه ها نکات زیادی وجود دارد که برای روشن شدن زوایای تاریک باید به این سفرنامه ها تکیه کنیم.

وی گفت: کتاب نیمرخ تحلیلی- موضوعی داستان های سفر درباره ایران، آثار ترجمه شده مسافران انگلیسی، حاصل کار مداوم ذهن نویسنده برای عشق است. نویسنده برای مدت طولانی در برابر اتمام کار پس از ده سال مقاومت کرد. حوصله ای که در خلق این اثر به کار گرفته شده قابل ستایش است. با وجود کمبود اطلاعات ابزاری، کار به صورت روشمند انجام شده است. من می دانم وقتی ابزار مناسب ندارید چقدر سخت است. با توجه به مراجع در بخش ها و … کار بزرگی انجام شده است.

فراستی افزود: آنچه محققین نیاز دارند در این سه جلد به خوبی پوشش داده شده است. توسعه چنین پروفایل هایی مستلزم درونی سازی و برون سازی است و محقق باید در دستور کار سازمان قرار گیرد. استانداردهای بین المللی و ملی دغدغه های یک فرد برای او دردناک است اما آزاده حیدری همه را کنار گذاشته و کار را به جای خوبی رسانده است. کار بزرگی انجام شده و فقط باید از دست اندرکاران تقدیر و تشکر کنیم.

وی بیان کرد: در کنار همه تلاش ها به نظر می رسد باید نرم افزاری داشته باشیم که همه کتابخانه ها به صورت آنلاین از آن استفاده کنند. خوشحالم که سوالاتی در این زمینه در حوزه هوش مصنوعی مطرح می شود. نرم افزارهایی که از کمک هوش مصنوعی استفاده می کنند و از منابع کتابخانه های دیگر استفاده می کنند، می توانند با نمایه سازی منابع جدید ایجاد شوند. بهتر است حساب های سفر سایر خاورشناسان را نیز نمایه کنید.

برای ادامه کار به حمایت نیاز دارم

آزاده حیدری نویسنده کتاب «نمایه تحلیلی- موضوعی سفرنامه ها درباره ایران و آثار ترجمه شده مسافران انگلیسی» نیز در این نشست گفت: سال ها پیش که مشغول مطالعه و بازنگری تحقیق پایان نامه خود در مورد گزارش سفر بودم. ، به دنبال منابع مطالعاتی گشتم و به دلیل سختی جستجو و بررسی منابع داستان های سفر، به فکر نمایه سازی این آثار افتادم.

وی افزود: پس از شناسایی 130 سفرنامه سیاحان انگلیسی تا سال 1400 هجری قمری، تدوین این اثر ده سال به طول انجامید و این کتاب، بررسی و جستجوی متن 130 سفرنامه را برای محققان این حوزه بی نیاز کرده است. در حین کار تمام مدارک و مسیر گردشگران را یادداشت می کرد تا با تسلط بر مسیر موضوع را مستند کند.

حیدری تصریح کرد: در مراحل تحقیق بیشتر وقت صرف ضبط و مستندسازی می شد. خاطرات سفر دایره المعارف هایی با موضوعات مختلف هستند. کسانی که این سفرنامه ها را می نوشتند با آثار تاریخی آشنا بودند و به دلیل خاصی سفر می کردند. هنگام تعیین مسیر سفر، سعی کردم شهرها و شهرستان ها را به درستی مستند کنم. البته با بررسی مسیر و زمان می توان وقایع را در دوره های مختلف شناخت.

وی بیان کرد: این داستان های سفر منحصر به فرد است، گردشگران آنچه را که دیده و شنیده اند می گویند و دیدگاه آنها برای ما بسیار مهم است. سعی کردم اهداف گردشگران را بیان کنم تا محقق بداند با چه نوع توریستی آشنا می شود.

حیدری افزود: با انتشار این کتاب فاز اول کار به پایان رسیده و سفرنامه های فرانسه باید هرچه زودتر آغاز شود. این یک کار گسترده و زمان بر است که توسط یک نفر انجام نمی شود. مشاوران بسیار خوبی داشتم و لازم است تیمی از محققان متخصص و علاقمند تشکیل شود تا کار را با حوصله انجام دهند. با کمک متخصصان تاریخ و ایران شناسی می توان این نوع کارها را انجام داد که امیدوارم از این حمایت برخوردار باشد و با توسعه هوش مصنوعی ابزارهایی برای نمایه سازی آثار گردشگران از کشورهای مختلف در اختیار داشته باشیم. ، یعنی. لحظه ای که می توان گفت کار گسترده و کامل است.

۲۵۹