پس بلافاصله برخاست، دوربین را جلوی آینه پناهندگی گذاشت و آماده شد. روزگاری که شاید اسم این نوع عکس برداری را نمی دانستی، آن وقت «سلفی» می شود و هرگز فکر نمی کردی کاخ و دیوانخانه ات سال ها بعد از خودش خالی شود و تبدیل به موزه ای شود که صدها نفر را در خود جای داده است. مردم مردم بدون اجازه از آنجا بازدید می کنند. به هر حال شاه بدون اینکه به همه اینها فکر کند عکس خود را در آینه انداخت و در اتاق تاریک نشان داد و با خط خودش به او تبریک گفت: «چهره من در آینه، در دیوانخانه تهران.
سالها بعد شاه بدون اینکه بداند به عکاسی و سلفی گرفتن ادامه داد، مثل روزی که با همسرانشان جلوی آینه بزرگ تالار آینه ایستادند و دوباره شاه سلفی گرفت و بعد از ظاهر شدن آن عکس، آن را با نوشته مبارک زیر مزین کرد: «در تالار آیینه، تصویر در آینه افکنده می‌شود». من هم پیدا شدم.»
خلاصه الان که سلفی گرفتن رواج پیدا کرده و حتی سلفی گرفتن در موزه ها هم رواج پیدا کرده، ناصرالدین شاه فکر نمی کرد اولین کسی باشد که این کار را می کند. البته بعد از گذشت سالها و سالها هیچکس به فکر سلفی گرفتن در موزه نبود، حتی شاه.
سال ها گذشت و روزی که مار دیکسون، فعال موزه، با دخترانش از موزه بازدید کرد، شاید ایده سلفی گرفتن در موزه مثل یک جرقه به ذهنش خطور نکرده بود، که ناگهان تصمیم گرفت به این جرقه رضایت ندهد. . اندیشه و کمپینی به نام “سلفی در موزه ها” راه اندازی کنید. اتفاقی که در فضای مجازی با ابزاری به نام هشتگ امکان پذیر شد.
در ابتدا سلفی گرفتن در موزه با استقبال خوبی از سوی برخی موزه های بزرگ مواجه شد، اما کم کم موزه های دیگر نیز به آن پیوستند. در حال حاضر، بسیاری از مردم جهان در حال گسترش دامنه این فرهنگ اینترنتی هستند بدون اینکه حتی بدانند یا حتی منشأ آن را بدانند.
حتی در سال‌های اخیر بسیاری از زائران و بازدیدکنندگان اماکن مذهبی که با سلفی گرفتن در این مکان‌ها، هم تقدس خود و هم زیبایی معماری آن بناها را نشان می‌دهند، با اکراه به این مراسم پیوستند یا خیر.
حالا سلفی گرفتن در موزه ها به بخشی از زندگی مجازی مردم دنیا تبدیل شده است و با همین عکس های ساده علاوه بر ثبت حضورشان در موزه ها و حتی اشتیاق و خاطراتشان، بخشی از فرهنگ آنها نیز برملا می شود . مکانی در جهان است، فرهنگی که می تواند اثرات مثبتی مانند ترویج گردشگری و ترغیب گردشگران برای بازدید از آن موزه ها و بناها داشته باشد.
در نتیجه این حادثه موزه‌هایی که تاکنون به عنوان بخشی از تاریخ و تمدن هر کشور فضایی جدی و رسمی محسوب می‌شدند، در عکس‌های بازدیدکنندگان، بخشی از تجربیات خود را ثبت می‌کنند و حتی ابزاری برای انتقال فرهنگ به شمار می‌روند. و مخاطبان با ابزارهایی مانند تصاویر، استوری اینستاگرام، موشن گرافیک و هشتگ ها در سراسر جهان ارتباط برقرار می کنند و شبکه ای جهانی را تشکیل می دهند که محدود به مرزهای جغرافیایی نیست.
اما کشور ما که به لحاظ تاریخی جزو اولین ها در جهان است در استفاده از این شبکه جهانی و این رسانه ها و ابزارهای جدید چه جایگاهی دارد؟ کدام یک از موزه های ما درهای خود را برای این رویداد جدید باز کرده اند یا خواهند گشود؟
پیش بینی می شود در روز جهانی سلفی موزه ها، موزه های ما از مخاطبان خود برای شرکت در این رویداد و تولید اثر در این زمینه دعوت کنند. شاید چنین اتفاقی باعث شود که توجه بیشتری به معرفی موزه هایمان داشته باشیم و حتی آثار قدرتمند موجود در موزه هایمان را به آثار شناخته شده در دنیا تبدیل کنیم، اتفاقی که هنوز رخ نداده است.
البته گرفتن سلفی همچنان در برخی از موزه‌های جهان ممنوع است و دلیل آن این است که برخی از موزه‌ها قانون کپی رایت را برای آثار امانت‌گرفته یا خصوصی رعایت می‌کنند. در برخی موزه های دیگر استفاده از فلاش می تواند به آثار آسیب برساند. این موزه‌ها شامل موزه ملی لندن و موزه‌های اسمیتسونیان در واشنگتن، MOMA در نیویورک و گالری ملی استرالیا در کانبرا می‌شوند، جایی که قانون ممنوعیت سلفی هنوز وجود دارد.
در نهایت، اگر زمانی خواستید این کار را انجام دهید، به یاد داشته باشید که استفاده از مونوپاد برای گرفتن سلفی در موزه ها ممنوع است، زیرا می تواند به ویترین ها و اشیا ضربه بزند.
معصومه کیانی/ مستندساز
۵۷۵۷
