به گزارش خبرگزاری فارسیرو، هنر مجسمه سازی مدرن در ایران ارتباط تنگاتنگ و ناگسستنی با فعالیت های انجمن ملی آثار دارد. این انجمن که در سال 1304 تأسیس شد، در طراحی و ساخت مجسمه های شخصیت های فرهنگی و سیاسی و تاریخی، مکان یابی این هنر در ایران و مستندسازی چهره مجسمه ها تلاش های چشمگیری انجام داد.
به گزارش ایرنا، یکی از اقدامات مهم انجمن ملی آثار، تکلیف طراحی و ساخت مجسمه هایی است که غرور فرهنگی را در معرض دید عموم قرار می دهد. مجسمه هایی که توسط انجمن سفارش داده شد، نمادی از ملی گرایی نهفته در اندیشه مدرن بود. قرار دادن این مجسمه ها در اماکن عمومی، تحت تأثیر برخی حساسیت های مذهبی باعث شد تا از انزجار و زشتی مجسمه در فرهنگ عمومی کاسته شود.
انجمن ملی آثار باستانی به همت جمعی از پژوهشگران علاقه مند به آثار تاریخی و حفاظت از آنها، بر اساس اساسنامه ای 14 ماده ای و با هدف «افزایش اقبال عمومی به آثار باستانی تاریخی، علمی و صنعتی ایران و با هدف حفظ ثروتمندان». صنايع و صنايع دستي و حفظ سبك و «روش قديمي آنها» پايه گذاري شد.
پس از انقلاب اسلامی این انجمن به «انجمن آثار فرهنگی و مغربی» تغییر نام داد. می توان گفت توجه به هویت ملی گفتمان فرهنگی رایج انجمن ملی مصنوعات بود که یکی از مصادیق نظم ساخت مجسمه های معروف است. بنابراین می توان گفت که اکثر مجسمه های معروف دوره پهلوی به سفارش انجمن و زیر نظر آن بوده است.
ابوالحسن صدیقی او به عنوان پدر مجسمه سازی مدرن ایران، به عنوان یکی از پرکارترین مجسمه سازان زمان خود شناخته می شود. گوستینوس آمبروزی، مجسمه ساز معروف ایتالیایی، او را «میکل آنژ» شرق نامید.
مجسمه فردوسی واقع در میدان فردوسی یکی از برجسته ترین آثار این هنرمند بزرگ است. استاد ابوالحسن صدیقی در کنار این مجسمه باشکوه، مجسمه های معروف بسیاری از ایران ساخته است. مجسمه نادرشاه افشار در مشهد، مجسمه خیام در پارک لاله تهران، بوعلی سینا در میدان بوعلی همدان، مجسمه خیام در نیشابور، سعدی در شیراز، یعقوب لیث در زابل، امام قالی خان در اردبیل و مجسمه میرزا تقی خان امیرکبیر در پارک ملت از جمله آثار اوست.
سردیس فردوسی که در سال 1313 توسط ابوالحسن صدیقی ساخته شد.
در آستانه پنجم اردیبهشت ماه، روز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی سردیس این شاعر بزرگ ایرانی، اثر استاد ابوالحسن صدیقی در فهرست آثار منقول کشوری به ثبت رسید.
این اثر که در موزه کتاب و میراث اسنادی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران نگهداری می‌شود، توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با شماره ۱۴۴۸ در فهرست آثار منقول ملی به ثبت رسیده است.
این اثر ارزشمند در سال 1313 (86 سال پیش) توسط استاد ابوالحسن صدیقی خلق نصب شد و بعداً در لابی ساختمان قدیمی و تاریخی کتابخانه ملی ایران واقع در خیابان سیتر نصب شد که با انتقال ساختمان کتابخانه ملی، در حال حاضر در محل موزه کتاب قرار دارد و میراث مستند ایران واقع در ساختمان جدید کتابخانه ملی در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است.
ابعاد این سردیس 26*50 با ارتفاع 70 سانتی متر و جنس اصلی آن گچ پتینه شده و در پایین با امضای استاد صدیقی و تاریخ ساخت درج شده است.
ابوالحسن خان صدیقی متولد 22 اسفند 1273 و درگذشته 30 آذر 1374 نقاش و مجسمه ساز برجسته ایرانی و از شاگردان کمال الملک بود. از آثار او می توان به مجسمه فردوسی در میدان فردوسی تهران اشاره کرد.
مجسمه های زیادی از امیرکبیر در ایران ساخته و در نقاط مختلف نصب شده است اما ماجرای ساخت مجسمه میرزا تقی خان امیرکبیر که توسط استاد صدیقی ساخته شده و انتقال آن به ایران است. مجسمه امیرکبیر در سال 1356 در ایتالیا به دستور انجمن مفاخر ملی ایران ساخته شد و به دلیل ساخت و آماده سازی آن همزمان با روزهای پیروزی انقلاب، انتقال آن به ایران با 32 سال تاخیر انجام شد. در سال 1387 با پیگیری اسناد ساخت این مجسمه محل نگهداری آن شناسایی و طی مراحل قانونی در سال 1388 وارد ایران شد.
نقش میرزا تقی خان امیرکبیر اثر استاد ابوالحسن صدیقی به شماره ثبت 1445 مورخ 6/11/1398 در استان تهران، خیابان ولی عصر، پارک ملت، تهران محفوظ است.
مجسمه دیگری از میرزا تقی خان امیرکبیر ساخته استاد ابوالحسن صدیقی به شماره ثبت 1447 مورخ 20 خرداد 1397 در مدرسه دارالفنون واقع در میدان امام خمینی، خیابان ناصرخسرو نگهداری می شود.
سردیس حکیم ابوالقاسم فردوسی، اثر استاد ابوالحسن صدیقی، شماره ثبت 1448، مورخ 1397/11/6، استان تهران، شهر تهران، بزرگراه حقانی، کتابخانه ملی ایران، موزه کتاب و میراث اسناد.
استاد صدیقی علیرغم عمر طولانی خود فرصتی نیافت که سبک منسجم و طبیعت گرایانه خود را به سبکی جدیدتر منتقل کند. سیر تکامل و نحوه جستجوهای فنی او در طول پنجاه سال کارش (چهره دختری چشم بسته در سال 1303 و مجسمه خیام در سال 1354) این سؤال را برای تماشاگران آثارش مطرح می کند که به خاطر اوست. علاقه زیادی به ساده سازی سطوح و دیدن فرم ها در آثارش دارد. چرا نمی توانید با سطوح ساده و جدید مجسمه های هنری خلق کنید؟ اما وقتی سیمرغ به همین ترتیب نگهبان تالار مجسمه میدان فردوسی می شود، با تمسخر نادانان و بی سوادان مواجه می شود.
اما با وجود همه محدودیت‌ها، او فقط سعی کرد آموزش ایرانی را با اصیل‌ترین چهره ایرانی آن تجسم بخشد و به همین دلیل آثارش مشابه و رقیبی در این جامعه ندارند.
نقش حکیم عمر خیام یکی دیگر از آثار استاد ابوالحسن صدیقی به شماره ثبت 1446 مورخ 6/11/1398 واقع در پارک لاله، به نشانی بلوار کشاورز، پارک لاله، ضلع شمال شرقی پارک است.
به گفته فریدون صدیقی، پدرش این مجسمه و مجسمه فردوسی را بسیار دوست داشت. مجسمه خیام در سال 1351 در ایتالیا به دستور انجمن ملی آثار با سنگ مرمر کارارا ساخته شد و سپس به ایران منتقل شد.
پیش از صدیقی، هنر مجسمه‌سازی در ایران در وضعیت بسیار پیچیده‌ای قرار داشت و بین نقش برجسته‌های زیبا و هنرمندانه تخت جمشید با سایر اعصار و در نهایت دوران معاصر تا آثار صدیقی، در طول اعصار، پرتگاهی خالی و بستری نامساعد وجود داشت. . این امر محیط کار و فعالیت صدیقی را سخت تر و تاریک تر از کمال الملک می کرد. اما عطش سیری ناپذیر جامعه برای تغییر، صدیقی را بلافاصله در آغوش مردم و ملت قرار داد و دولت او را تنها و مورد احترام دانست. این افتخارات اگرچه ارزش کلامی بیشتری داشت، اما از سنگینی شرایط زندگی هنرمندان کم نکرد.
تجسم مفاخر فرهنگی ایران به او سپرده شده است و به همین مناسبت است که صدیقی پایه های محکم مجسمه سازی و مجسمه سازی معاصر را پایه گذاری می کند و مجسمه سازی نوین ایرانی حضور و جایگاهی قابل قبول دارد . در آموزش و پرورش و جامعه کنونی ما؛ و منطقاً حتی در طوفان حوادث به زندگی خود ادامه می دهد و بیشتر آثارش از بین نمی رود. چنین حضوری مرهون آثار فاخر استاد صدیقی است و این وظیفه نسل های کنونی است که خویشتن داری کنند. زیرا ارزیابی زحمات جانبازان باید بر اساس زمان صرف شده در زندگی پرهزینه آنها باشد.
در مجموع 83 مجسمه از این مجسمه ساز برجسته باقی مانده است که تعدادی از آنها مربوط به شخصیت های حکومتی زمان بوده و بیشتر مشاهیر و شخصیت های ماندگار تاریخی و ادبی ایران هستند.
از مهمترین آثار می توان به مجسمه سعدی در شیراز، بوعلی سینا در همدان، مجسمه حکیم عمر خیام در پارک لاله تهران، مجسمه نادرشاه افشار در مشهد، یعقوب لیث در زابل و دزفول و طراحی چهره ابوعلی سینا به سبک سیاه قلم. همه آنها ساخت ایتالیا هستند.
آثار او که اکثراً به سبک سلطنتی هستند، سال هاست که به دلیل ظرافت و ویژگی های هنری به عنوان یکی از عناصر زیبایی و جذابیت در فضای هنری شهرهای ایران مطرح بوده است. در واقع در تاریخ مجسمه سازی ایران استاد ابوالحسن خان صدیقی به عنوان نقطه عطف مجسمه سازی شهری برای پیشگامی در این هنر شناخته می شود و با حضور او می توان این هنر را به دوره قبل و بعد از او تقسیم کرد.
ابعاد این اثر هنری شامل ارتفاع 3 متر و 10 سانتی متر و وزن آن 450 کیلوگرم است. این مجسمه پس از انتقال به ایران در پارک ملت تهران نصب شد.
۲۴۳۵۷
