تخت جمشید نماد فرهنگی ایران پلی به فضای مجازی/ سوهانی: جامعه دیجیتال ایرانی بسازیم/ دکتر شادمان و تسخیر تمدن بیگانه با فرهنگ بومی
فروزان آصف نخعی: به گزارش خبرگزاری اخبار آنلایندکتر محسن سوهانی، پژوهشگر میان رشته ای، از دیدگاه های فیلسوف فضای مجازی «بیونگ چول هان» و فرصت های قدرت نرم هویت ایرانی در دنیای دیجیتال می گوید. او معتقد است پیوند فرهنگی ایران با دنیای مجازی به فتح این دنیای جدید می انجامد. زیرا به گفته دکتر جواد طباطبایی فرهنگ ایرانی دارای ویژگی های منحصر به فردی است یعنی به قول طباطبایی ایران تنها کشور دارای بنیان فرهنگی است که رنسانس در منطقه ایجاد کرده است.
بر اساس این گزارش، سوهانی که سخنانش در کانال جراع منتشر شده است، «پیدا شدن اینترنت، بسترهای مجازی و فضای مجازی را انقلابی» می داند و می گوید: دنیای مجازی زمین های بازی و قوانین خود را تغییر داده است. این بازی متحول شد و طبیعتاً مطالعات علوم انسانی نیز دستخوش تغییرات مهمی شد یا افرادی که چیزی داشتند برای انجام آتش در زمینه های بین رشته ای و مهارت های مختلف، آن را دنبال می کردند و از آن آگاه بودند.
علوم انسانی و دنیای پس از اینترنت و انسان
وی در ادامه گفت: اما در توضیح این مقدمه، اگر بخواهیم از منظر علوم انسانی به دنیای پسااینترنت و انسان نگاه کنیم، به نظر من بیونگ چول هان متفکر و فیلسوف کره ای و آلمانی است که آثارش و ارزش انديشيدن را دارد كه نقاب ظاهر باشكوه و جذاب زندگي مجازي را از بين مي برد و به عنوان مثال «چون هان» را با چالش هاي اساسي مواجه مي كند کتاب “. جامعه فرسوده” را به خوبی نشان می دهد زندگی به ظاهر نئولیبرال چیست و شعارهای امیدوارکننده و جذابی مانند YES WE CAN شعار باراک ابوما در انتخابات آمریکا بله ما می توانیم یا شعار معروف نایک JUST DO IT همه این شعارهای زیبا که دنیا را احاطه کرده است امروز ظاهری امیدوارکننده دارند، اما پشت سرشان یأس و رنجی عمیق نهفته است، مثل کتاب «درد اروس» که از دل شکستگی در روابط انسانی در دنیای مجازی می گوید. علاوه بر این، اگر عشق از بین برود، اخلاق نیز از بین می رود.
تبار چون هان; هایدگر، فوکو و ژیل دلوز
سوهانی در ادامه سخنان خود «چون هان» را از خط اندیشمندانی چون هایدگر، میشل فوکو و ژیل دلوز می داند که با نگاهی پست مدرن به مفهوم قدرت در مناسبات عصر جدید پرداخته اند و می گوید: چون هان این مناطق که بسیار آموزش دیده اند، پایه اصلی زندگی و روابط مردم هستند، مانند روابط دیجیتال. چالش ها، مشکلات و رنج های آنها را بررسی کنید. افسردگی و درماندگی سوژه آنلاین حکایت از آن ظاهر جذاب دارد. او می گوید در واقع با بهمن اخبار و مطالب بیهوده در فضای مجازی مواجه هستیم. و گاهی اگر کسی بخواهد به گونهای دیگر عمل کند، مورد حمله گلههایی قرار میگیرد که تحت تأثیر یکدیگر قرار میگیرند و با زندگی در ظاهر، معنای عمیق را دنبال نمیکنند».
روابط نئولیبرال، استعمار مدرن
این محقق به نقل قول چون هان ادامه می دهد: «متاسفانه در روابط نئولیبرال و در سرمایه داری جهش یافته جدید، ما با این ابزار دیجیتالی در این فرآیند ارتباط مجازی مردم را به روشی جدید استعمار می کنیم. در واقع چون هان از یک استعمار جدید صحبت می کند. جایی که کانونهای قدرت و ثروت در قفسهای طلایی در پشت آن قرار دارند و مردم و افکارشان را حبس میکنند یا در کتاب دیگرش به نام «جامعه شفافیت» میگوید که در فضای مجازی با آزادی روبرو هستیم آنها می توانند افکار و کار خود را به اشتراک بگذارند، اما، از طرف دیگر، ما با نظارت بسیار قوی روبرو هستیم، یعنی آن الگوریتم ها مانند الگوریتم های شبکه اجتماعی فیس بوک و الگوریتم هایی که توسط سازمان های جاسوسی دنبال می شود هوش، و همه اینها به این معنی است که مردم به شدت تحت نظارت قرار می گیرند. و بسیاری از آنها ابزاری برای تأثیرگذاری بر مردم و افکار و عقاید آنها می شوند».
قدرت نرم و نگاه مرد ایرانی به آن
سوهانی در ادامه به مفهومی کلیدی به نام «قدرت نرم» اشاره کرد و گفت: در اینجا باید مفهوم کلیدی به نام قدرت نرم را که توسط جوزف نای در قرن بیستم مطرح شد و به معنای تأثیرگذاری بر درخواست ها، علایق و سلایق است، بررسی کنیم. مردم خشونت ندارند. و سرسخت این یک تسخیر بدون خون است، در واقع می بینیم که مفهوم قدرت نرم در ارتباطات دیجیتالی به خوبی خود را نشان می دهد باید ارتباط برقرار کند و پلی بین هویت ایرانی و فضای دیجیتال. بیایید یک جامعه دیجیتال ایرانی بسازیم. و قطعا این موضوع برای ما ایرانی ها در این زمان ها و معادلاتی که آقای چون هان به خوبی برای ما تعریف می کنند، موضوع بسیار مهمی خواهد بود.
اهمیت قدرت نرم و هویت ایرانی
آقای دی اسمیت معتقد است که تصویر تخت جمشید در پشت کتابش چاپ شده است که مفهوم ملی گرایی مفهومی مدرن و جدید است. نتیجه دوران پس از پایان تسلط کلیسا و امپراتوری های بزرگ است. اما تعدادی از کشورها را استثنا در نظر بگیرید. به نظر او تمدن های باستانی که مفهوم ملیت در آنها ریشه عمیقی دارد که سرمایه و میراث گرانبهایی است برای ما ایرانیان رایگان است.
این محقق در ادامه با طرح این سوال که «قدرت نرم ایران چه اهمیتی دارد؟» هویت ایرانی چه اهمیتی دارد؟ وی در پاسخ گفت: «الفنظر یکی از متفکران برجسته در زمینه مطالعات قوم نگاری به نام آنتونی دی اسمیت (نویسنده کتاب ناسیونالیسم و مدرنیسم. او کتابی به نام «بررسی ریشه های قومی ملل» دارد که دارای تصویر است را در نظر بگیریم. تخت جمشید روی جلد آن کتاب. کاغذ بسته است. آقای دی اسمیت معتقد است که مفهوم ناسیونالیسم مفهومی جدید و مدرن است. نتیجه دوران پس از پایان تسلط کلیسا و امپراتوری های بزرگ است. اما تعدادی از کشورها را استثنا در نظر بگیرید. به نظر او تمدن های باستانی که مفهوم ملیت در آنها ریشه عمیقی دارد که سرمایه و میراث گرانبهایی است برای ما ایرانیان رایگان است.
سوهانی ادامه می دهد: ایران نماد و کلیدواژه ملتی است که با تاریخی ریشه دار در هم آمیخته است، اقوام، نژادها، سلیقه ها و عقاید مختلف با این نام نمادین ایران پیوند محکمی دارند و همه وقایع هزاران ساله تاریخ. نتوانسته اند آنها را از یکدیگر جدا کنند. ویژگی بارز فرهنگ و هویت ایرانی، هضم فرهنگی آن است.. در تاریخ شاهد بوده ایم که تمام اقوام و قدرت هایی که به ایران حمله کردند نتوانستند ایران را فتح کنند، بلکه در ایران هضم شدند. مغولان تحت تأثیر فرهنگ ایرانی آمدند و رفتند و تمدن دیگری ساختند. اعراب حمله کردند، اما زبان فارسی تحت تأثیر قرار نگرفت».
وی افزود: هویت ایرانی خود گنجینه ای از قدرت نرم است، اگر ردپای فرهنگ ایرانی را دنبال کنیم، ردپای شعر، زبان، ادبیات و فرهنگ فارسی را در اقصی نقاط جهان از شرق اروپای شرقی، بالکان گرفته تا آفریقا و بسیاری از نقاط دیگر جهان، ما به اهمیت این قدرت نرم و عامل قدرت نرم پی خواهیم برد.”
نظریه دکتر شادمن در مورد فتح تمدن بیگانه.
سوهانی در این قسمت از سخنان خود برای خاتمه، نظریه دیگری را برای ایجاد ارتباط میان سخنان خود مطرح کرد و گفت: این نظریه، نظریه مهم دکتر فخرالدین شادمان با کتاب «فتح تمدن فرنگی» است که در واقعیت دهه 1920، آقای شادمان نیز به دغدغه های هایدگر یا بعدها آقای چون هان می پردازد روح آن فناوری اگر نتوانیم آن را فتح کنیم، ما را تسخیر خواهد کرد.
وی افزود: به نظر من ما ایرانی ها باید با ایجاد پل نوعی تسخیر کنیم و بتوانیم با ابزارها و فناوری جدید جامعه دیجیتال ایران که این گنجینه گرانبها را به هم متصل می کند، هویت ایرانی بسازیم. جامعه ای که در آن به قول برایان سولیس، نسلی که از فضای مجازی برمی خیزد، سبک زندگی خاص خود را دارد، مانند نسل Z، حالا اگر بتوانیم حوزه هویت ایرانی، این عامل موثر قدرت نرم ما را با این نسل پیوند دهیم. ، قطعاً می توانیم یک تمدن بسیار بزرگ و جهانی بسازیم. در واقع این بستر و ابزار فضای مجازی هم تهدید است و هم فرصت. تهدیدات آن را می توان در آرای آقای چون هان و سایر متفکران و فیلسوفان این حوزه بررسی کرد. شانس آنها نیز به ما بستگی دارد که چگونه می توانیم این پل ها و پیوندها را ایجاد کنیم و قدرت نرم ایران را در قالب این ابزارها به نمایش بگذاریم. به همان اندازه که نئولیبرالیسم به عنوان یک جنبش می تواند بر بال های تکنولوژی پرواز کند، قطعا فرهنگ و هویت ایرانی نیز می تواند.
بیشتر بخوانید:
جواد طباطبایی: ایران تنها کشور دارای بنیان فرهنگی برای ایجاد رنسانس در منطقه است.
سید جواد طباطبایی: ما کاملا گمشده ایم/ ایران موضوع دانشگاه های ما نیست/ فکر روشن و آماده نداریم
سید جواد طباطبایی; از خوانش ایده های اصلی تا نقد سبد روشنفکری
چرا دولت ایران قادر به حل مشکلات نیست؟
۲۱۶۲۱۶