آیا واقعا لب فرخی یزدی در زندان دوخته شد؟ / شرح این داستان از دو لب به هم دوخته شده است…

به گزارش خبرگزاری اخبار آنلاین به گزارش ایرنا، «انور خامه‌ای» از یاران فرخی یزدی در سال‌های پایانی عمرش که در زندان کاخ تهران به سر می‌برد، در کتاب خود می‌نویسد: «داستان دوخته شدن دهان او که بسیار رایج است. و برخی از مورخان نیز آن را صحیح دانسته اند.

حسین مسرت پژوهشگر تاریخ و فرهنگ یزد در هشتاد و پنجمین سالگرد شهادت فرخی یزدی با بیان اینکه خیلی ها از من می پرسیدند دهان فرخی دوخته شده یا نه، گفت: آقا مرتضی که در آن زمان بود. کارمند وزارت کشور و محله گازرگاه یزد (محله فرخی یزدی) و حدود 30 سال از درگذشت وی می گذرد. از او پرسیدم که آیا دهانش را بخیه زده اند، پاسخ داد: بله، زمانی که فرخی یزدی در زندان بود، اشعار خود را با خون از لبانش روی دیوار زندان می نوشت.

مسرت ادامه داد: پس از آن خاطراتی از مردم شهربابک وجود دارد که در کتاب خانم زهرا موسایی به چاپ رسید و در آن کتاب دهان فرخی را دوخته و او را کتک زدند و جلالی یک بار در آلمان از خاطراتش با او زندگی می کرد. فرخی یزدی. می نویسد و در آنجا از لب دوخته شده فرخی یاد می کند و البته شعر فرخی نیز گواه این مطلب است:

شرح این داستان را از دو لب شنیده ام / به لب تو دوختم تا جگرت بسوزد

رضا سخنان پسر عموی فرخی یزدی نیز در مستندی که برای فرخی یزدی ساخته شده است، گفت: وقتی لب های فرخی یزدی را دوختند، مادرش او را در آغوش گرفت و لب های پر از خونش را بوسید.

ساخت مدرسه به یاد فرخی یزدی

«محمود رشیقی فیروزآبادی» یکی از اعضای هیئت مدیره موزه فرخی یزدی و از دوستان خانوادگی وی در پیامی که برای مراسم یادبود فرخی یزدی ارسال کرد، گفت:

مرحوم فرخی هفته نامه های «طوفان» و «طوفان ادبی» را برای پدرم که از صمیمی ترین دوستانش بود می فرستاد و در سن 14 سالگی اولین دیوان فرخی یزدی را با علاقه خواندم و بسیاری از اشعار او را حفظ کردم. من هنوز آن را به یاد دارم.

وی افزود: پدرم به مطالعه دیوان پرداخت و گفت که برخی از شعرهایی که به یاد دارم در دیوان فرخی یزدی نیست و من در سال 1336 که به دبیرستان رفتم او را تشویق می کردم که این اشعار را برای من بخواند و بنویسد. ادامه تحصیل بدهم. به ایرانشهر یزد رفتم و با مرحوم دکتر کاظم اسلامیه سردبیر هفته نامه طوفان یزد آشنا شدم و به ایشان گفتم که چند شعر از فرخی دارم که در کتابخانه ایشان نیست.

رشیقی ادامه داد: از من خواستند که این اشعار و روزنامه ها را در اختیارشان بگذارم تا درس بخوانند و من هم شدم، دانشجو شدم و به مشهد رفتم و بعد از چند سال به فکر روزنامه و شعر افتادم و با دکتر اسلامیه تماس گرفتم. که گفت فوت کرده است، بالاخره 2 قصیده از مرحوم فرخی یزدی در میان مقالات من پیدا شد و در کتاب کنگره بزرگداشت فرخی یزدی و دیوان فرخی یزدی اثر آقای حسین مسرت منتشر شد.

یکی از اعضای هیئت مدیره خانه موزه فرخی یزدی و یکی از دوستان خانوادگی اش در ادامه این پیام گفت: حدود 12 سال پیش در روزنامه خبری خواندم که شهرداری تهران تصمیم به بازسازی زندان قصر گرفت. از جمله شادروان فرخی یزدی و برای در اختیار قرار دادن موزه باغ کاخ در اختیار مردم ایران، نامه ای به شهرداری تهران نوشتم تا این مجموعه را به نام فرخی یزدی نامگذاری کنند و همچنین متعهد می شوم که مجسمه ای از او بسازم و به این مجموعه اهدا کنم. موزه

رشیقی ادامه داد: اما شورای شهر در پاسخ به من گفت که چون در این زندان مشاهیر و شخصیت های زیادی وجود دارد، نمی توان آن را تنها به نام فرخی یزدی نامگذاری کرد، بنابراین اتاقی را که در این مجموعه در حال ساخت است به نام او می گذاریم سرانجام پس از تلاش‌های فراوان این سالن به نام فرخی یزدی نامگذاری شد.

وی افزود: تندیس فرخی یزدی را به این موزه اهدا کردم که اکنون در سلول او در باغ موزه کاخ تهران است و با کمک چند تن از اعضای خانواده و دوستان، مستند کوتاهی از فرخی یزدی تهیه کردیم. که تکمیل آن حدود 2 سال طول کشید. یک سال طول کشید و این مستند اولین مستند فرخی یزدی شد.

یکی از اعضای هیئت مدیره خانه موزه فرخی یزدی تصریح کرد: خانه فرخی یزدی در محله گازرگاه متعلق به رضا سخنان پسر عموی فرخی با موافقت وی به اداره کل میراث فرهنگی واگذار شد. کتاب به این خانه موزه می رود و اکنون در حال ساخت مدرسه ای به نام فرخی یزدی هستم که تا چند سال آینده به بهره برداری می رسد.

میرزا محمد فرخی یزدی شاعر، روزنامه نگار و آزادیخواه عصر مشروطه در سال ۱۲۶۸ هجری قمری در یزد به دنیا آمد. ادبیات فارسی و مقدمات زبان عربی را فرا گرفت و تحصیلات خود را در خانه گذراند.

فرخی یزدی در اواخر سال 1328 به تهران نقل مکان کرد و در آنجا مقالات و اشعار پرشور آزادی را منتشر کرد. در طول جنگ جهانی اول به بغداد و کربلا سفر کرد و در آنجا تحت تعقیب انگلیسی ها قرار گرفت.

محمد فرخی‌زدی از شاعران مشروطه به شمار می‌رفت که به محتوا دادن به اشعار فارسی اهمیت می‌داد، در غزل سیاسی پیشوای شاعران معاصر خود بود و با تحولی که در محتوای غزل فارسی و عاشقانه آن ایجاد کرد. موضوعاتی برای سیاستمداران ، مفاهیم اجتماعی و فرهنگی. طلای در حرکتی نو در شعر فارسی شد. میرزا محمد فرخی یزدی در سال 1318 در زندان چشم از جهان درگذشت.

۲۵۹