چرا پخش موسیقی از رادیو و تلویزیون ایران شش ماه پس از پیروزی انقلاب ممنوع شد؟

فهیمه نظری: روزنامه ها و خبرگزاری های ایران روز سه شنبه 11 مرداد 1397 بخشنامه ای از عبدالرحیم مکری، رئیس موسیقی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران منتشر کردند که در آن از ممنوعیت پخش موسیقی از رادیو و تلویزیون خبر داد. این بخشنامه پس از سخنرانی چند روز پیش (شنبه 9 تیر 1397) حضرت امام خمینی (ره) در جمع هنرمندان رادیو دریا که به دیدار ایشان رفته بودند منتشر شد. امام خمینی در آن جلسه درباره موسیقی فرمودند:

وی ادامه داد: یکی از چیزهایی که مغز جوانان ما را بیهوش می کند موسیقی است، موسیقی باعث می شود مغز انسان پس از مدتی گوش دادن به موسیقی غیر فعال و غیر جدی شود و انسان جدیت را از دست بدهد، همه اینها برای این بود که ملت خود را فراموش کند. سرنوشت و حواسش را از امور روز منحرف کن تا مزاحم نشویم، این یک نقشه خیلی مفصل بوده است، نه، اینها نقشه هایی است که برای خراب کردن جوانان طراحی کرده اند تحت فشار گذاشتن مردم که نتونن آزادانه فکر کنن… موزیک از امروریه، البته هرکسی به ذات خودش خوشش میاد، اما جدیت آدم رو میگیره و تبدیلش به یه موجود مسخره و بیهوده جوانی که بیشتر وقت خود را صرف گوش دادن به موسیقی می کند، مشکلات و مشکلات جدی زندگی را کاملاً نادیده می گیرد و به مواد مخدر عادت می کند و فردی که به مواد مخدر عادت می کند دیگر نمی تواند فردی جدی باشد که بتواند به مسائل سیاسی فکر کند. موسیقی انسان را به گونه ای به تفکر وا می دارد که دیگر نمی تواند خارج از محیط موسیقی، خواسته ها و چیزهای مرتبط با موسیقی فکر کند. اصرار کرده اند که رادیو و تلویزیون هر چه می خواهند باشد… موسیقی با تریاک فرقی ندارد. تریاک نوعی بی حسی ایجاد می کند و موسیقی هم همین طور. اگر می خواهید کشورتان مستقل باشد، از این پس باید رادیو و تلویزیون را به رادیو و تلویزیون آموزشی تبدیل کنید، موسیقی را حذف کنید. اگر به شما بگویند کهنه شده اید، نترسید. باشد که جانباز باشیم این برنامه ای است برای دور کردن او از کار جدی. بهانه ای نیست که بگوییم اگر موسیقی در رادیو نباشد، می روند دنبال آن جای دیگری. اگر از جای دیگری تهیه کنند باید به آنها موسیقی بدهیم؟ آیا باید خیانت کنیم؟ موسیقی خیانت به کشور است، خیانت به جوانان ماست. این موسیقی را به طور کامل حذف کنید و چیزی که آموزشی است پخش کنید. کم کم مردم و جوانان را به مباحث آموزشی عادت دهید و آنها را از آن عادت بدی که داشتند دور کنید. این که می بینید جوان ها اگر موسیقی نباشد به جای دیگری می روند، به این دلیل است که به آن عادت کرده اند و این نشان می دهد که جوانان ما فاسد شده اند. حالا ما موظفیم این نسل فاسد را برگردانیم و نگذاریم بچه های کوچک ما فاسد شوند و جلوی آنها را بگیریم. (کهان: دوشنبه 10 مرداد 1358، ص 9 / اطلاعات، دوشنبه 10 اسفند 58، ص 3)

بخشنامه مدیر موسیقی در آن زمان به شرح زیر بود:

به نام خدا

بخشنامه به رادیوهای جمهوری اسلامی ایران

برادران و صدابرداران عزیز.

از این تاریخ تا اطلاع ثانوی بین برنامه ها فقط سرود و موسیقی راهپیمایی پخش می شود. فهرست سرودهای مجاز پیوست شده است و یک نسخه از آن نیز در اختیار صدابرداران و تهیه کنندگان قرار گرفته است تا این دو نوع موسیقی را در فایل پخش انتخاب کنند. لیست موزیکال راهپیمایی مجاز به زودی در دسترس خواهد بود.

ناظر موسیقی جمهوری اسلامی ایران

[ضمیمه‌ی بخش‌نامه] تعداد سرودهایی که تا کنون از صدا و سیما پخش شده است 57 سرود می باشد مانند: بهار خجسته، قبله شهادت، امید توده ها، سرودهای فلسطینی، کارگر، 15 خرداد و سرودهای دیگر.

علاوه بر این، برنامه های تولیدی از پیش ضبط شده که دارای موسیقی هستند ممکن است برای یک یا دو روز پخش شوند و پس از اتمام، موسیقی جز راهپیمایی و سرود از رادیو و تلویزیون شنیده نمی شود. (اطلاعات سه شنبه 11 مرداد 1397 ص 12)

استدلال صادق قطب زاده برای ممنوعیت موسیقی

در همان روز 11 مرداد 1397 که بخشنامه مدیر موسیقی صدا و سیما منتشر شد، صادق قطب زاده رئیس سازمان صدا و سیما نیز اطلاعیه ای صادر کرد و دلیل این ممنوعیت را توضیح داد. پخش موسیقی متن اطلاعیه وی به شرح زیر بود:

نام خدا

امام خمینی (ره) سال گذشته در آن روزها بیانیه ای خطاب به ملت ایران صادر کردند و در عین حال به ملتی که در تب و تاب مبارزه شکوهمند خود به سوی هدف عالی خود قیام می کردند، هشدار دادند که از این ماه مبارک، این ماه خداوند، ماهی است که مسلمانان در آن جشن خود را جشن می گیرند. از طرف خداوند دعوت شده اند که از آن نهایت استفاده را ببرند، اجتماع را در مساجد گرامی بدارند و رنج ها و دردهای ملت ایران را در منبرها بیان کنند و دیدیم که ملت ایران این کار را کردند و از دریای ناآرام. در انقلاب ایران، امواج هوشیاری و شورش آگاهانه علیه نظام ظالمانه حاکم برخاست. امسال در آستانه چنین ماهی بر ملت ایران واجب است که دل خود را وقف آرمان والای انقلاب اسلامی خود کند و نگذارد لحظه ای از این فرصت طلایی هدر رود. صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران همگام با سایر هموطنان تلاش خواهد کرد تا حد امکان برنامه های خود را با نیازهای ویژه این ماه منطبق کند. بر این اساس برای معطوف کردن بیشتر توجه هموطنان عزیز به درون، تامل در خود و به بیرون برای اندیشیدن به پیرامون خود، در ماه مبارک رمضان، پخش موسیقی از رادیو و تلویزیون متوقف شده است. جمهوری اسلامی ایران. فقط سرودهای انقلابی و راهپیمایی پخش می شود. (اطلاعات سه شنبه 11 مرداد 1397 ص 12)

25957