آسیب شناسی ختنه پسران در ایران با محوریت حقوق کودک و حق بر بدن
انجام ختنه بر روی بدن کودک در دورانی که از نظر جسمی و روحی بسیار حساس و آسیب پذیر است، می تواند صدمات اجتماعی و شخصیتی زیادی به او وارد کند.
ختنه پسران یا مردان عمدتا جزء آداب و رسوم کشورها و جوامع اسلامی و یهودی از جمله کشور ایران است. این آئین، به نوعی جراحی اشاره دارد که در آن بخشی از پوست سر آلت تناسلی مردان بریده می شود. اصولا اقوام و جوامعی که به این آیین و رسوم پایبند هستند با اهداف تقریبا مشترکی آن را انجام می دهند که مهم ترین این اهداف پایبندی به اصول دینی و اعتقادات و بهداشت است.
از آن جایی که ختنه پسران در سنین زیر ۱۸ سال و عموما در دوران کودکی انجام شده و نوعی مداخله در رشد اندام جنسی آن ها به شمار می رود، این مسئله در جوامع امروزی با سوالات و انتقاداتی رو به رو شده است. ما در این مطلب تصمیم داریم به صورت اختصاصی به آسیب شناسی ختنه پسران و مردان پرداخته و از دلایل انجام آن پرده برداریم.
آمار ختنۀ مردان در ایران و جهان
هشتاد درصد جمعیت مردان جهان هرگز ختنه نمی شوند. حدود ۶۰ درصد افراد در سنی پنج یا کمتر از آن ختنه شده بودند. امروزه حدود یک‌سوم مردان دنیا بنابه دلایل مذهبی، سنتی، بهداشتی، و زیبایی ختنه شده‌اند.
ختنه پسران و مردان
پسران در بدو تولد، روی سر آلت تناسلی خود یک لایه پوست اضافی دارند که در مواردی به آن پیش پوست، غلفه و یا ختنه گاه می گویند. در جوامع سنتی و دینی، رسم است که بخشی از این پوست یا تمام آن برداشته شود. قدمت این نوع جراحی به دوران مصر باستان می رسد. البته این روش به تدریج گسترش یافته و به مرور در میان اقوام مختلفی از جمله یهودیان و اعراب مسلمان، به یک رسم آیینی مبدل شده است. امروزه ختنه پسران را در همان دوران اولیه نوزادی به فاصله بین ۱۰ تا ۱۵ روز بعد از تولد انجام می دهند. در مواردی نیز دیده شده که این عمل جراحی در سنین بالاتر انجام می شود.
ختنه کردن را می توان از زوایای مختلفی بررسی و تحلیل کرد. انجام ختنه برای پسرانی که هنوز به سن بلوغ نرسیده و در دوران کودکی به سر می برند، می تواند یک کنش آسیب زا و غیر موازین حقوق کودک به شمار رود. استفاده از یک روش جراحی برای دست کاری کردن بخشی از اندام جنسی یک نوع تجاوز به حریم خصوصی فرد قلمداد می شود و بایستی از جهات گوناگون این عمل مورد بررسی قرار گیرد. اما ختنه مردان که با رضایت و در سن قانونی و سنین بالاتر انجام می شود می تواند دلایلی کاملا شخصی داشته باشد. از جمله این دلایل می توان به اعتقادات دینی، موارد پزشکی و بهداشتی، موارد اجتماعی و… اشاره کرد.
انواع ختنۀ پسران/ مردان
این عمل در مردان به چهار سبک مختلف انجام می‌شود:
الف) نوع اول مشتمل است بر بریدن قسمتی و یا تمام پوسته‌ای که کلاهک آلت تناسلی مردان را می‌پوشاند. این پوسته «ختنه‌گاه» نام دارد.
ب) در نوع دوم، که عمدتاً یهودیان آن را به‌کار می‌بندند، قسمتی از پوست ختنه‌گاه را با دست چپ می‌گیرند و می‌کشند، مقدار مناسب برای برش را انتخاب و محافظی را تعبیه می‌کنند تا از جراحات احتمالی برروی کلاهک محافظت کنند. سپس چاقو را با دست راست برمی‌دارند و ختنه‌گاه را با یک حرکت در امتداد محافظِ قرارداده‌شده برای کلاهک می‌برند.
ج) نوع سوم با برداشتن کامل پوست آلت تناسلی و گاه پوست بیضه‌ها و مقداری از قسمت فوقانی آلت تناسلی انجام می‌شود.
د) در نوع چهارم یک بریدگی باز برروی مجرای ادراری از بیضه‌ها تا کلاهک ایجاد می‌کنند.
آسیب شناسی ختنه پسران در ایران با محوریت حقوق کودک و حق بر بدن
از آن جایی که در بیشتر جوامع ختنه پسران و مردان یکی از مهم ترین آداب دینی به شمار می رود و انجام ندادن آن از نظر عده ای، گاه به منزله توهین به دین و مقدسات است ما تصمیم گرفتیم این موضوع را از نظر اجتماعی مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم. همانطور که می دانید، ختنه پسران به معنی برداشتن بخشی از پوست آلت تناسلی است. انجام چنین جراحی بر روی بدن کودک در دورانی که از نظر جسمی و روحی بسیار حساس و آسیب پذیر است، می تواند صدمات اجتماعی و شخصیتی زیادی به او وارد کند.
این عمل از نگاه بسیاری افراد و فعالین حقوق کودک مورد انتقاد قرار گرفته و عده ای بر این باورند که انجام ختنه یک نوع تجاوز به اندام فرد است. بعد از اتمام این جراحی عوارض جانبی مختلفی را می توان در بدن کودک شاهد بود. این عارضه ها می توانند هم جسمی و هم روحی باشند. از جمله عارضه های جسمی ختنه عبارتند از:
- عفونت و تب
- درد
- تورم و التهاب در نواحی برش داده شده
- خونریزی
- چرک
- برخی عارضه ها ناشی از استفاده از بی حسی
در زمینه آسیب شناسی ختنه پسران در ایران، تحقیقات و بررسی های صورت گرفته است. با افزایش آگاهی مردم این سوال به وجود آمده که آیا ختنه پسران با حقوق اجتماعی آن ها همخوانی دارد و انجام چنین جراحی باعث نقض حقوق کودکان در جامعه نمی شود؟
برخی از مخالفان ختنه اعتقاد دارند که بعد از ختنه احساس آلت جنسی تقریباً به نصفه کاهش می یابد. بنابراین، تصمیم گیری در هنگام بزرگتر شدن کودک باید به او سپرده شود و مافیای پزشکی مانع چرغش آزاد اطلاعات به عموم مردم می شود.
برخی از فعالین کودک بنا بر دانسته های مستقل علم پزشکی و اظهارات سازمان جهانی بهداشت معتقد هستند که ختنه باعث از جمله کارکردهایی پیش پوست الت جنسی مرطوب نگه داشتن سرنره، محافظت از آلت جنسی در حال رشد، و افزایش لذت جنسی به سبب حضور گیرنده های عصبی فراوان همچنین پیش پوست به تهیه پوست کافی هنگام نعوظ کمک می کند. پیش پوست در نوزادان از آلت تناسلی در برابر امونیاک و مدفوع درون پوشک نیز محافظت می کند و همچنین از از سرنره در برابر ساییدگی و زخم شدن هنگام فعالیت های جنسی جلوگیری می کند.
آیا ختنه باعث کاهش میل جنسی می شود؟
در تاثیر ختنه بر فعالیت جنسی در این زمینه شواهد و نظرات متناقضی وجود دارد. برخی از مخالفان ختنه اعتقاد دارند که بعد از ختنه احساس آلت جنسی تقریباً به نصفه کاهش می یابد. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که تجارب جنسی افراد ختنه نشده بیشتر از افراد ختنه‌شده است و نکته قطعی آن است که پیش‌پوست دارای نقاط حساس‌تری از منظر تحریک جنسی است و در صورت ختنه شدن تحریک آلت تناسلی مردانه کاهش پیدا می‌کند. بخش دیگری از شواهد نشان می‌دهد که پیش پوست آلت جنسی در هنگام آمیزش و جلو و عقب رفتن برای هر دو جنس زن و مرد لذت بیشتری را فراهم می کند.
پیشنهاد می شود برای حفظ حریم شخصی و حقوق کودکان، انجام ختنه را به زمانی موکول کنیم که خود فرد توانایی تصمیم گیری برای انجام این جراحی را داشته باشد و در واقع با حق انتخاب خود اقدام به چنین کاری کند. همچنین اینطور به نظر می آید که به علت سود سرشار پزشکی حاصل از بازار ختنه وزارت بهداشت درمان از در اختیار گذاشتن اطلاعات مستقل و جهانی به مردم دریغ می ورزد لذا این رسالت دولت است که مردم از چرخش آزاد اطلاعات و دسترسی به آن برخوردار نماید که والدین با داشتن اطلاعات و آگاهی کافی بتوانند گزینه انتخاب درست را داشته باشند.
