پرتره های مهرداد دافری از مرتضی ممیز، علی حاتمی، هوشنگ گلشیری و ابتهاج تا احمد شاملو، پری صبری، کیارستمی و محمدعلی محد را در بر می گیرد.

به گزارش خبرگزاری فارسیرو، هنرمندانی که بدون شک بر هنرمندان هم نسل و هنرمندان نسل های بعدی تاثیر بسزایی داشته اند و برخی از آنها نه تنها در سطح ملی بلکه در سطح بین المللی شناخته شده و تاثیرگذار هستند. . هرچند این روزها دست زمان بسیاری از هنرمندان این گروه را از ما جدا کرده است.

از هر یک از هنرمندان این مجموعه تنها یک عکس روی دیوار نصب شده است اما سه عکس از محمدرضا شجریان روی دیوار نصب شده است. در این سه عکس، پرتره شجریان در حالی که روی یک قالیچه ایرانی روی چهار زانو نشسته است، ثبت شده است، گویی عکاس می‌خواهد بر این حقیقت تأکید کند که شجریان درختی استوار و استوار است که در دل فرهنگ و هنر ایرانی می روید. ریشه های او آنقدر عمیق است که گزند زمان نمی تواند هنر و شخصیت او را مختل کند.

مهرداد دوفری عکاس سرشناس در این مجموعه از تک تک هنرمندان در فضای خصوصی خود عکاسی کرده است و در برخی از عکس ها نشانه هایی از زندگی شخصی یا هنری این هنرمند دیده می شود.

گردآوری هنرمندان این مجموعه بی شک کار زمان بری است و دوفری بین سال های 1378 تا 1397 از این مجموعه عکاسی کرده است و همزمان با افتتاحیه نمایشگاه کتاب «چشم درون نیز» ارائه شد. البته معرفی کتاب با سخنرانی همراه نبود و عکاس کتاب را برای علاقه مندان امضا کرد.

مهرداد دوفری درباره این مجموعه می‌گوید: مجموعه «چشم درون» یکی از قدیمی‌ترین پروژه‌های عکاسی پرتره من است و این پروژه را از سال ۱۳۶۹ که دستیار زنده یاد علی حاتمی بودم شروع کردم و هنوز هم ادامه دارد و عکس‌ها باید گرفته شوند. پس از این، اولین مجموعه عکسی که گرفته ام باید در مجلد دیگری توسط انتشارات کارنامه منتشر شود.

وی افزود: در زمانی که این پروژه را شروع کردم، اکثر هنرمندان نگاه متفاوتی به عکاسی داشتند. با تعاملی که در طول زمان با هنرمندان رشته های مختلف و در همین یکی ایجاد کرده ام، در فضای شخصی شان از آنها عکس گرفته ام. مجموعه، همانطور که از عنوان پیداست، نگاهی روانشناختی به موضوعاتم انداخته ام.

دوفری ادامه داد: تصاویر بیش از 100 هنرمند در این مجموعه ثبت شده است و بر اساس نگاه شخصی به هنر و هنرمندان، هنرمندان این مجموعه را انتخاب کرده ام و این پروژه با سرمایه شخصی و به صورت کاملاً انجام شده است. راه صادقانه

وی ادامه داد: با اینکه بیش از 34 سال از ثبت برخی از این عکس ها در این مجموعه می گذرد، اما تاکنون هیچ یک از عکس های این مجموعه به نمایش درآمده و این اولین بار است که این عکس ها دیده می شود.

این عکاس پیشکسوت ادامه داد: در این مجموعه با نگاهی درون گرایانه به سوژه ها سعی می کنم روح و احساسات درونی این فرهنگ آفرینان ایرانی را از دریچه نگاه خودم بازنمایی کنم و در کنار هر عکس یادداشت کوتاهی نوشته ام. در مورد داستان پشت هر تصویر یادداشتی که گاهی به فرآیند عکاسی اشاره می کند، گاهی به خاطره ای جالب از لحظه ثبت تصویر و تجربه ای متفاوت از عکاسی پرتره را در اختیار بیننده قرار می دهد.

دوفری ادامه داد: از آنجایی که تصمیم گرفتم از این پروژه عکاسی کنم، برنامه ساخت مستندی هم در همان زمان داشتم. می خواستم درباره تک تک هنرمندان بسازم، اما از آنجایی که در آن زمان دوربین فیلمبرداری فقط در اختیار نهادهای دولتی بود، این امکان وجود نداشت و از سال 1380 که یک دوربین فیلمبرداری خریدم، مستندی درباره پشت صحنه ساختم. -عکاسی صحنه هنرمند و این فیلم سال گذشته در خانه هنرمندان به نمایش درآمد.

دفاری افزود: بسیار خوشحالم که فرصت انتشار کتاب و برپایی نمایشگاه عکاسی با همکاری کارنامه (ماهور زهرایی) فراهم شده است و خوشحالم که این نمایشگاه مورد اقبال مخاطبان قرار گرفته است.

«ماهور زهرایی» متصدی نمایشگاه و ویراستار کتاب «چشم درون» درباره همکاری خود با این پروژه عکاسی گفت: رابطه و دوستی من با آقای دفتری به 15 سال پیش برمی گردد و در مقطعی هم داشتم. به عنوان دستیار با او کار کردم و من به خوبی می دانم که این مجموعه چگونه شکل گرفت.

وی افزود: در زمان حیات پدرم قرار بر این شد که وی ویراستار این کتاب باشد اما پس از فوت وی این امکان فراهم نشد. اما شش سال پیش با تعاملی که پیش آمد تصمیم گرفتیم کتاب «عکس درون» را منتشر کنیم.

زهرایی ادامه داد: این کتاب از تعامل دوستانه ای که با مهرداد دوفری به عنوان ویراستار کتاب داشتم شکل گرفت و همزمان با شکل گیری کتاب تصمیم گرفتیم نمایشگاهی از عکس های این مجموعه را به نمایش بگذاریم.

به گفته زهرایی، مهرداد دوفری یک عکاس سخت گیر است و برخلاف عکاسانی که از یک سوژه چندین عکس می گیرند، قبل از عکس گرفتن، سوژه و محیط اطراف آن را طراحی می کند و از سوژه خود بر اساس همان طرح عکاسی می کند و تمام عکس های موجود در این. مجموعه ترکیبات هستند.

زهرایی ادامه داد: تمامی عکس های این مجموعه با دوربین آنالوگ مامیا و نور محیط گرفته شده است. کتاب «چشم درون» اولین کتاب عکاسی منتشر شده توسط انتشارات کارنامه است و سه متن از هادی شفاهیه، بهزاد برنوس و مهرداد دافاری در این کتاب منتشر شده است.

به گفته ماهور زهرایی، همانطور که در نمایشگاه هیچ یادداشتی در پای هر نقاشی وجود ندارد، در کتاب نیز در صفحاتی که به پرتره‌های هنرمندان اختصاص داده شده است، نامی وجود ندارد و در انتهای کتاب نیز در کنار تابلوی نقاشی قرار گرفته است. پرتره کوچک منتشر شده برای هر هنرمند، عکاس یادداشت کوچکی همراه با نام هنرمند در مورد نحوه ساخت این پرتره قرار داده است.

زهرایی در پایان سخنان خود گفت: از هر هنرمند یک عکس در کتاب منتشر شده است که تنها هنرمندی که سه عکس او منتشر شده محمدرضا شجریان است.

ابراهیم حقیقی یکی از هنرمندانی است که پرتره او در کتاب «چشم درون» منتشر شده است و می گوید: 30 سال از زمانی که مهرداد عکس مرا در دفتری ثبت کرده بود، گفت دوست دارم این عکس در کتابی چاپ شود. در این 30 سال هر بار که او را دیدم از او پرسیدم این کتاب چه زمانی منتشر می شود؟ خوشحالم که بالاخره منتشر شد.

وی افزود: به نظر من ایجاد نمایشگاه عکاسی داخلی یک اتفاق خوشایند در عصر ما و فرصتی مغتنم برای ارج نهادن به ارزش های زندگی عکاسی یک هنرمند در طول زمان است.

به گفته این گرافیست پیشکسوت؛ پرتره ها اهمیت تاریخی و هنری زیادی دارند. ای کاش دوربین زودتر اختراع می شد تا امروز تصویر شخصیت های بزرگ تاریخ، فرهنگ و هنرمان را داشته باشیم.

و افزود: یکی از بزرگترین حسرت های من در زندگی این است که از خیلی از شخصیت های مهم پرتره نداریم. پرتره ها به نوعی ما را به دنیای آدم ها دعوت می کنند. مثلاً عکس هادی شفاهیه از نیما یوشیج برای ما بسیار ارزشمند است یا عکس فخرالدینی از سعید نفیسی.

حقیقی ادامه داد: از زمان ورود دوربین به ایران، عکاسان زیادی اقدام به عکاسی پرتره کرده اند و این کار هرگز متوقف نشده است. به نظر من نوع نگاه، انتخاب ها و نحوه برخورد با سوژه هاست که کار را می سازد. این عکاسان با هم فرق دارند.

وی عکس های مهرداد دفاری را بسیار ارزشمند توصیف کرد و گفت: دافاری این مجموعه را با دوربین کوچک و در نور محیط عکاسی کرده است و نکته جالب در برخی از عکس ها این است که نشانی از فعالیت این هنرمند در آنها دیده می شود.

حقیقی ادامه داد: وقتی یک عکاس قصد دارد هنرمندی را جلوی دوربینش بگذارد; قبل از ثبت عکس حتماً گفتگویی بین او و هنرمند بوده است و همین لحظه ها و صحبت هاست که حال و هوای هر عکس را با عکس بعدی متفاوت می کند. البته هنر و تجربه عکاس و روح ST

این هنرمند در پایان سخنان خود تصریح کرد: عکس های مهرداد دفتر بسیار ارزشمندی است و معتقدم در قفسه های کتابخانه جایی برای کتاب های پرتره نیست. امیدوارم انتشار کتاب های پرتره نفیس و ارزشمند ادامه داشته باشد و کاری که کارنامه برای انتشار کتاب های عکاسی آغاز کرده بسیار ارزشمند باشد. چاپ و انتشار عکس هایی با این کیفیت آرزوی هر عکاسی است.

علی خسروی نیز در سخنانی کوتاه گفت: به نظرم نمایشگاه عکس های داخلی این روزها اتفاق مهمی است و نباید از این نمایشگاه و مجموعه غافل شد.

جمشید مرادیان مجسمه ساز نیز گفت: در روزگاری که بیشتر گالری ها فضای خود را به برگزاری نمایشگاه های کیچ و پر زرق و برق اختصاص داده اند، دیدن عکس های مهراد دفتری ارزش زیادی دارد. با نگاهی به عکس های این مجموعه، واقعا دقت و وسواس مهرداد دوفری را درک می کنم.

وی افزود: ایجاد نمایشگاه های عکاسی از جنبه های مختلف بسیار حائز اهمیت است و پرتره از اهمیت ویژه ای برخوردار است، عکاسی پرتره نه تنها دارای ارزش های هنری و فرهنگی است، بلکه از منظر افزودن اسنادی به تاریخ و فرهنگ ماست که می توان آن ها را حفظ کرد. می توان تصور کرد که هنرمند اغلب به ابزاری برای کار هنرمندان دیگر تبدیل می شود.

مرادیان در بخشی دیگر از سخنان خود گفت: حداقل دو دهه از ثبت اکثر عکس های این مجموعه می گذرد و مایه شرمساری است که اکثر هنرمندانی که عکس هایشان در این مجموعه است امروز در بین ما نیستند.

عباس مشهدی زاده همچنین گفت: بیشتر افرادی که پرتره هایشان در این نمایشگاه ثبت شد دوستان من بودند. جمع کردن افرادی که روحیه خاص خود را دارند در یک گروه بسیار دشوار است. وقتی کتاب عکاسی مهرداد دفتری را ورق می زنم به او تبریک می گویم چون تصمیمات خوبی گرفته و فکر می کنم بیشتر اوقات پرتره های ارزشمندی را ثبت کرده است.

وی افزود: من به عنوان یک مجسمه ساز به ندرت سراغ پرتره سازی رفته ام اما سه پرتره از ساخته هایم برای تاریخ و هنر این سرزمین در پارک ملت حفظ شده است. وقتی هنرمندی بخواهد با هر رسانه ای که کار می کند پرتره بسازد باید زمان زیادی را صرف ساخت این اثر کند و به منابع زیادی مراجعه کند و یکی از آن منابع عکس های به جا مانده از آن شخص است.

این هنرمند افزود: متاسفانه از بسیاری از چهره های فرهنگی و هنری ما عکسی وجود ندارد و این کار را برای نسل های آینده سخت می کند. به نظر من عکس های اداری بزرگان فرهنگ و هنر این سرزمین مانع از ادامه این عقب ماندگی فرهنگی می شود.

منصور باجیان درباره نمایشگاه «چشم درون» نیز گفت: پروژه پرتره عکاسی مهرداد دفری بسیار ارزشمند است و معتقدم عکس های این مجموعه ارزش فرهنگی و تاریخی بالایی دارد و باید دیده شود.

وی در پایان سخنان خود گفت: یکی از درخشان ترین عکس های این مجموعه عکس شاملو و آیدا است و این عکاسی است که به زیبایی این دو شخصیت جدا نشدنی شعر و فرهنگ ما را در یک قاب قرار داده است. . .

کتاب «چشم درون» در 320 صفحه و با شمارگان 550 نسخه توسط نشر کارنامه منتشر شده است.

این نمایشگاه به سرپرستی «ماهور زهرایی» تا 3 مهرماه در گالری سهراب ادامه دارد.

۵۷۵۷