به گزارش خبرگزاری اخبار آنلاین«خاطرات مجاهد جنگل امان الله زنده» نوشته امان الله زنده با همکاری انتشارات ما شیرازه منتشر شد. این کتاب منشأ و جایگاه تعداد قابل توجهی از مردان و رزمندگان نهضت جنگلداری را بازگو می کند که در خاطرات سران و فرماندهان جنگلداری که تاکنون منتشر شده است، یافت نمی شود.
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) کتاب مذکور را به شرح زیر ارائه کرده است: کتاب «خاطرات مجاهدین جنگل نوشته امان الله زنده» مشتمل بر دوازده بخش است. خانواده و کودکی، پیوستن به نهضت جنگل، تاریخچه نهضت جنگل به روایت مشهدی بالام پاتاوانی، تشکیل کما، روزهای پایانی، تسلیم و مقاومت، حکومت معین الرایه در فومنات، داستان من پس از قتل حسین خان با خدمت در شهربانی رشت، همراه همسرم، یادداشت ها، خاطرات و زندگینامه تقی امان الله خانی دوازده قسمت کتاب را تشکیل می دهد. پیوست ها، تصاویر، نقشه ها، پروفایل ها و منابع…
اندکی پس از فتح قلمرو ایران در قفقاز توسط روس ها در اواسط قرن نوزدهم، مقامات روسی هیئت هایی را به خانات قفقاز فرستادند تا از سرزمین های فتح شده مطلع شوند. آنچه در این مجموعه ارائه می شود گزارشی است بر اساس اسناد آرشیو روسیه و عمدتاً بر اساس گزارشی که ایوان شوپن پس از یک دوره سه ساله در ایروان تهیه کرده است…
نهضت جنگل یکی از مهم ترین و مؤثرترین قیام های مسلحانه ایران و جهان است که طی هفت سال ده ها شخصیت آزادی خواه و صدها مبارز را با هدف مبارزه با بیگانگان در گیلان گرد هم آورد. اما با توجه به ناکامی و پایان خونین این حرکت و از بین رفتن اکثر اسناد و مدارک آن و نیز در نتیجه سالها ارعاب و انزوا از جنگل ها، هر گونه اطلاعاتی که بتوان از این حرکت به دست آورد ارزشمند است. . و زوایای تاریک این حرکت را روشن می کند.
تا کنون خاطرات برخی از شخصیت های سیاسی و نظامی نهضت جنگل منتشر شده و یا اقوام و مطلعین برای یا درباره آنها نوشته اند و فهرست بلندبالایی از آنها به دست می آید. هر یک از این کتاب ها و یادداشت ها بخشی از وقایع و حقایق جنبش جنگلداری به حساب می آیند. اما این کتاب یعنی خاطرات امان الله زنده که خاطرات یکی از رزمندگان جنگل است حاوی اطلاعات ارزشمندی از وقایع نهضت جنگل و اوضاع اجتماعی گیلان در اواخر دوره قاجار و چهارمین اول است. دوران سلطنت پهلوی تصویر دست نویس و پاک شده نویسنده باقی مانده است که این تصحیح از روی آن انجام شده است.
امان الله خان زنده در حدود سال ۱۲۸۳ در سوستلان فومن در خانواده ای کشاورز به دنیا آمد. در کودکی و نوجوانی از تحصیل دوری می کرد و علاقه ای به مطالعه نداشت و در جامعه بی سواد آن زمان فقط خواندن و نوشتن داشت. او روستایی ساده زیستی بود که مجذوب ظاهر مجاهدان و توجه مردم به آنان بود و به دنبال آرزوی خود جذب میرزا کوچک خان شد. ظاهراً در بهمن 1298 و اندکی پیش از آخرین ملاقات میرزا کوچک خان و آذری، در حالی که پانزده سال بیشتر نداشت، به جنگلی ها پیوست و با وجود نوجوانی، از همان ساعات اولیه در زمره همراهان شخصی میرزا بود تا به عضویت میرزا درآمد. جنگلی. نوشتن شرح حال خود را از سال 1299 با حمایت درویش علی کلاشمی که از فرماندهان مجاهد بود آغاز کرد و میرزا نیز از این مشکل و همچنین مشکل بی سوادی خود آگاه بود. با این حال از بالام پاتاوانی مشهدی خواست تا اطلاعاتی در مورد کارهای اولیه جنگلبانان به او بدهد.
مجموعاً دو سال یا کمی بیشتر در خدمت میرزا جنگلی بود و در این ایام چندین ماه در مدرسه شبانه روزی سربازی جنگلی در کما آموزش دید. پس از پایان کار جنگل در سال 1300 عده ای مجاهد را جمع آوری کرد تا به عقیده خود به مبارزه ادامه دهند. اما با فراخوان میرزا یوسف خان شعبان تفتی و حسن خان معین الرایه تسلیم شد و در زمره گارد شخصی معین الرایه قرار گرفت که به نایب السلطنه فومنات منصوب شد. وی تا زمان ترور و مرگ حسن خان معین الرعایا در سال 1305 در کنار او بود.
امان الله زنده پس از ترور و مرگ معین الرایه بیکار و یا کار موقت داشت تا اینکه در شهریور 1308 به استخدام شهربانی رشت درآمد و پس از آن به تشکیل خانواده پرداخت و به تدریج ارتقا یافت. وی در آذر 1356 در بیمارستان باهر تهران درگذشت و در بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد.
با توجه به اینکه اکثر کتب تاریخی بر اساس روایات پادشاهان، وزیران، اشراف و اساساً طبقات بالای جامعه و املاک نوشته شده است و روایات طبقات فرودست و معمولی وقایع نادر و نادر است، از این نقطه نظر ما از نظر روایت و خاطرات امان الله زنده بسیار ارزشمند است. زنده یاد در خاطرات خود تصویر دست اول ارزشمندی از جامعه کشاورزی و مسائل، مشکلات، دغدغه ها و آداب و رسوم آن ارائه می دهد و بسیاری از اصطلاحات، ابزار و لوازم آن را معرفی می کند.
درباره وقایع مربوط به نهضت جنگل، این خاطرات بیانگر نقش و تأثیر میرزا کوچخ خان و جنگلی ها در میان طبقات مختلف مردم است و خاستگاه، آرمان ها و اعتقادات گروهی از مجاهدان را به خواننده نشان می دهد تصویر واقعی و ملموس از اطرافیان میرزا و جنگجویان جنگل به شما کمک می کند.
آنچه زنده در مورد نحوه شکایت و حل و فصل اختلافات کشاورزان می گوید در منابع دیگر یافت نمی شود. همچنین گزارش ایشان از نحوه انجام کشتی در گیلمریدی بسیار در خور توجه و تکمیل کننده گزارش ربی است. بازتاب گیلکان از گفتار فارسی، جنبه دیگری از اهمیت این کاتا است و آن را به منبعی ارزشمند برای مطالعات زبانشناسی تبدیل کرده است.
بخشی از کتاب حاوی جزئیات مهم و منحصربه‌فردی از ماه‌های آغازین نهضت جنگل است که به درخواست میرزا جنگلی اضافه شده و بالام پاتاوانی مشهدی آن را ترجمه کرده است. همچنین جزئیات نهضت و حوادث تلخ و شیرین زندگی میرزا را که در هیچ منبع دیگری نمی توان یافت.
نویسنده فهرستی از اسامی دوستان و هواداران میرزا، فرماندهان جنگل و معلمان و شاگردان مدرسه نظامی کما در سال آخر نهضت ارائه می دهد که در هیچ کجا به این صورت کامل نوشته نشده است. در ادامه برنامه آموزشی روزانه آموزشگاه نظامی کما که پس از تجربه مدرسه نظامی گوراب زرمخ شکل گرفته بود به تفصیل تشریح شد.
امان الله خان اطلاعات دست اولی در مورد قیام های برخی از بازماندگان نهضت جنگل از جمله میرزا ابراهیم خان کسمایی و سیدجلال چمنی و ناآرامی های محلی ارائه می دهد. همچنین اطلاعات نسبتاً کاملی در مورد منشأ، خانواده، زندگی، ارتباطات، حکومت و نحوه کشتن میرزا حسن خان معین الرعای علیانی ارائه می‌کند و در عین حال ارتباط و همکاری پنهانی او با حکومت را در سال‌های اخیر تأیید می‌کند نهضت جنگل از دیگر مطالب این کتاب، اطلاعات نادر و دست اولی از خانواده و گذشته میرزا یوسف خان شعبان شفتی و نقش وی در نهضت جنگل است.
نویسنده در قسمت دوم خاطرات خود که به دوران استخدام در دوره پهلوی می پردازد، مطالب جالبی از سازماندهی فرماندهان نظامی این دوره و مأموریت های آنان ثبت کرده است.
هومان یوسفدهی در سال 1349 در لاهیجان متولد شد و تحصیلات ابتدایی را در زادگاهش به پایان رساند. پس از آن به همراه خانواده در رشت زندگی کرد و تحصیلات متوسطه را در این شهر به پایان رساند و در سال ۱۳۶۸ موفق به اخذ دیپلم تجربی شد. پس از آن برای ادامه تحصیل در رشته زبان و ادبیات فارسی به تهران رفت و موفق به اخذ مدرک لیسانس (1372) و فوق لیسانس (1375) از دانشگاه آزاد اسلامی شد و در همان دانشگاه به تدریس پرداخت و هم اکنون مشغول به تحصیل است. به عنوان محقق همکاری با دایره المعارف زبان و ادبیات فارسی در شبه قاره هند. اولین مقاله او در سال 1369 در روزنامه اطلاع رسانی منتشر شد و تاکنون مقالات متعددی در زمینه تاریخ و ادبیات در مجلات گلچرخ، حروشیار، گیله وا و همچنین مجموعه مقالات گیلان نامه، دکتر محمود منتشر کرده است. . نام افشار و دایره المعارف اسلامی منتشر شده است. از آثار منتشر شده او می توان به کتاب های «داستان عشق سنعان» (1381)، حاکمان گیلان در عصر زندیه و قاجار (1382) و انجمن های گیلان در عصر مشروطه (1387) اشاره کرد.
کتاب «خاطرات مجاهدان جنگل امان الله زنده» نوشته امان الله زنده در 774 صفحه و به قیمت 625 هزار تومان از سوی انتشارات شیرازه کتاب ما منتشر شد.
25957
