سال‌هاست که در عرصه سینما، از خارج از جریان اصلی تا فعالان بدنه سینما، از دانشگاه تا تولید، به سراغ هر کسی یا افراد خاصی می‌رویم و عدم موفقیت در عرصه سینما را به عبارت «مافیای سینمای ایران» نسبت می‌دهیم.
چرا می گویم سینمای ایران مافیا ندارد؟ دلیل بسیار روشنی دارد. دقت کنید وقتی کل تیراژ سینمای کشور با همه تورم ها و دستاوردهای واقعی و دروغش به اندازه بودجه سالانه دو سه باشگاه لیگ برتری فوتبال مثل استقلال، پرسپولیس و سپاهان نیست که چرخه مالی آنها باشد. کمتر از شرکت های دست دوم در حوزه اقتصاد است. کدام مافیای دیگر؟ فیلمی که پس از سال ها شعار دادن کارگردانان و تهیه کنندگانش در مورد لزوم صنعتی شدن، هنوز نتوانسته است حتی در بخش خصوصی شرکت مستقلی به دست آورد، نه به اندازه پنج دوقلو هالیوود، یعنی پارامونت، برادران وارنر، دیزنی، سونی و یونیورسال مجموعه‌ای است که می‌تواند از پیش تولید تا پس از تولید تا پروجکشن و پخش در ساختار سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خود پیشرفت کند. ساختار سینما که همچنان مشمول هزار نوع مجوز است و صنف آن چنان که اهالی صنوف نشان می دهند ماهیت صنفی به معنای واقعی ندارد و کارکرد اصلی آن مدیریت است. خدمات دولتی . مثل بیمه های اجتماعی و تکمیلی و وام های ناچیز قرض الحسنه، صندوق هنری وزارت ارشاد، چه مافیایی دیگر! آکادمی فنی فیلم ایران کجاست؟ سامانه ارزیابی کیفیت اکران و اکران در سینماها کجاست؟
وقتی از مافیای سینمایی صحبت می کنیم، اصطلاح مافیا بلافاصله ما را به یاد مافیای سیسیلی و شکل سینمایی آن در پدرخوانده می اندازد که حتی توانسته دولت را تغییر دهد! اینجاست که مهم است که با کلمات شوخی نکنیم. سال ها پیش در یک پروژه تحقیقاتی درباره آسیب شناسی نظام اکران و فرافکنی در سینمای ایران شرکت کردم. یکی از گویندگان اصلی کشور که محفوظ نام دارد گفت: آقا اسم فلانی را نبرید – فلانی و بهمنی که مافیای صدا و سیما دارد! آخر این چه مافیایی است که کل گردش مالی اش به چند مجتمع آپارتمانی شمال تهران نمی رسد! در پروژه دیگری یکی از فعالان پرکار پس از تولید گفت: روزی جمعی از اعضای صنف تهیه کنندگان سینما برای رفع مشکلات مالی سینما به یکی از وزرای صنعت مراجعه کردند که به وزیر مربوطه اطلاع دادند. وی در خصوص سقف و تیراژ اقتصادی کل سینما، موضوع را به دست معاون خود سپرد. معاون مذکور در پاسخ به اعتراض اهالی سینما می گوید: وقتی کل گردش مالی در ذهن شما نه به اندازه یک شرکت درجه یک و نه به اندازه شرکت های زیرمجموعه است چه انتظاری می توان داشت. زیرمجموعه شما؟ …!
به هر حال منظور از این روایات این بود که به این نکته اشاره کنیم که دوستان، بیهوده غول نشویم، داستان خیلی کوچکتر از این حرف هاست، دعوا بر سر دو پروژه دیگر در عرصه تولید و چند نقشه و سکانس های بیشتری جلوی دوربین بگذریم و بالاخره اکران دوگانه را با چند اتاق بیشتر به مافیا تعمیم ندهیم! بله سینمای ایران در پشت صحنه زخم های زیادی می خورد! اما مافیا با این فشارهای دولتی و صنفی و فردی لقمه بزرگی است که در دهان سینمای ایران نمی گنجد. در عوض، پیشنهاد می‌کنم برای روز ملی فیلم بیشتر در کنار هم باشیم. میز را بزرگتر کنید فضلی که شعار رئیس جمهور منتخب است، توجه داشته و همراه با غرور عزیزمان که دهه های مختلف را با تمام سختی ها با تن رنجور خود پشت سر گذاشته است، ثابت کرده است که سینمای ایران از همه بزرگتر و ارزشمندتر است. این من و ما
* پژوهشگر برتر ارائه طرح های پژوهشی ششمین دوره جایزه پژوهشی فیلم ایران، 1402
243
